ေၾကြးၿမီကိစၥျဖင့္ တစ္ပူေပၚ ႏွစ္ပူဆင့္ လာသည့္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်

Dumping a vast sum of U.S. Treasuries at once could cause the securities to tank, potentially destabilizing global financial markets. It could also severely hurt Saudi Arabia's own finances, leading many experts to conclude the threat was empty.

ေဆာ္ဒီအာေရဗ် နိုင္ငံဟာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကို အယ္လ္ကိုင္ဒါ အၾကမ္းဖက္ သမားေတြ တိုက္ခိုက္လို ့ရေအာင္ ကူညီေပးခဲ့တဲ့ အတြက္ 9/11 တိုက္ခိုက္မႈမွာ ေသဆံုးသြားခဲ့ သူမ်ားရဲ  ့က်န္ရစ္သူ မိသားစု၀င္မ်ား ေပါင္းျပီး ေဆာ္ဒီကို တရားစြဲဖို ့ အေမရိကန္ အစိုးရက မၾကာေသးခင္က ခြင့္ျပဳ လိုက္တဲ့အျပင္ ေဆာ္ဒီႏုိင္ငံေရာ၊ ကမၻာ့ႏုိင္င္ငံ မ်ားကိုပါ တအံ့တၾသ ျဖစ္ေစခဲ့တဲ့ ေၾကညာခ်က္ တစ္ေစာင္ကို ေမ ၁၆ ရက္ေန ့က ထုတ္ျပန္ခဲ့ ပါတယ္။ 

အဲဒါကေတာ့ ကမၻာ့နိုင္ငံ အသီးသီးက အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အေပၚ အေၾကြး ဘယ္ေလာက္ တင္ေနသလဲ ဆိုတာကို ထုတ္ျပန္ ေၾကညာ လိုက္ျခင္းျဖစ္ျပီး ေဆာ္ဒီအာေရဗ် နိုင္ငံ ဆီကလည္း ေဒၚလာ ၁၁၇ ဘီလီယံ ရစရာရွိတယ္လို ့ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပ လိုက္ပါတယ္။ 

ေဆာ္ဒီအာေရဗ် လို ေရနံနဲ ့ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀ ေနတဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံက အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အေပၚ ဒီေလာက္မ်ားတဲ့ ေငြေၾကး အေၾကြးတင္ရွိ ေနတာ ထူးဆန္းေနသလို အေမရိကန္ ကလည္း ဒီလို အေၾကြးေတြ ရွိတယ္ဆိုတာကို ဆယ္စုနွစ္ ေပါင္းမ်ားစြာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခဲ့ျခင္း မရွိတာကလည္း ပိုလို ့ေတာင္ ထူးဆန္း ေနပါတယ္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အေပၚ အေၾကြးတင္ရွိ ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ တ႐ုတ္နဲ ့ဂ်ပန္လို ဒိတ္ဒိတ္ၾကဲ နိုင္ငံေတြလည္း ပါေနတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ 

ေဆာ္ဒီရဲ  ့အေၾကြး ၁၁၇ ဘီလီယံ ရွိတာေတာင္ ေဆာ္ဒီဟာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ  ့ အေၾကြးစာရင္းမွာ အမွတ္စဥ္ (၁၃) မွာပဲ ရွိေန ပါေသးတယ္။ တ႐ုတ္နဲ ့ဂ်ပန္တို ့ကမွ အေမရိကန္ကို ေဒၚလာ ၁ ထရီလီယံ ေက်ာ္စီ အေၾကြးတင္ ေနတာပါ။ ဒီေတာ့ ေဆာ္ဒီလို ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံလည္း အေမရိကန္ အေပၚ ဘီလီယံရာနဲ ့ခ်ီ အေၾကြးတင္ ေနဆိုတာ မထူးဆန္းဘူးဘဲ ထားလိုက္ပါေတာ့၊ ဘာေၾကာင့္ ဒီကိစၥကို ေရငံုနူတ္ပိတ္ ခပ္မဆိတ္ဘဲ ေနခဲ့ ျပီး အခုက်မွ ေၾကညာခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္  ရတာလဲ ဆိုတာ ေတြးစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ 

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ  ့ ေငြတိုက္ဌာန ဟာ ေဆာ္ဒီရဲ  ့အေၾကြးကိစၥ ကို ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္ ကတည္းက လွ်ိဳ  ့၀ွက္ထားခဲ့ ပါတယ္။ အီရတ္၊ ဗင္နီဇြဲလား အစရွိတဲ့ ေရနံတင္ပို ့ေရာင္းခ်ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြလိုပဲ ေဆာ္ဒီရဲ႕ အေမရိကန္ကို ျပန္ေပးရမယ့္ အေၾကြးဟာလည္း အဲဒီ ကတည္းက တျဖည္းျဖည္း တိုးလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆယ္စုနွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ လွ်ိဳ  ့၀ွက္ေပး ထားခဲ့တဲ့ ေဆာ္ဒီ အေၾကြးစာရင္း ကို အခု ႐ုတ္တရက္ၾကီး ထုတ္ျပန္ေၾကညာ ရတာဟာ မူ၀ါဒေျပာင္းလဲ သြားလို ့ျဖစ္တယ္လို ့ ေငြတိုက္ဌာနရဲ  ့ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ 

အခုအခ်ိန္က စျပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုဟာ သူ ့နိုင္ငံအေပၚ ဘယ္နုိင္ငံက အေၾကြးဘယ္ေလာက္ တင္ေနသလဲ ဆိုတာကို မခၽြင္းမခ်န္ ထုတ္ေဖာ္ ေၾကညာသြားမွာ ျဖစ္ျပီး ထင္သာ၊ ျမင္သာရွိတဲ့၊ နားလည္ သေဘာေပါက္ ႏိုင္တဲ့ အခ်က္အလက္ ေတြကို  ဆက္လက္ထုတ္ျပန္ သြားမယ္လို ့ ဆိုပါတယ္။ အေမရိကန္ ေငြတိုက္ဌာန က ေဆာ္ဒီ အေၾကြးကိုပဲ ဖြင့္ခ်သြားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ Cayman Islands လို ့ေခၚတဲ့ လူ ဦးေရ ေျခာက္ေသာင္း ေတာင္ မျပည့္တဲ့ ႏိုင္ငံငယ္ ေလးေတာင္  အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကို အေၾကြး ၂၆၅ ဘီလီယံ ေဒၚလာ တင္ေနသတဲ့။ ဒီအေၾကြးဟာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကို ျပန္လည္ ေပးဆပ္ရမယ့္ တတိယ အမ်ားအဆံုး အေၾကြး ျဖစ္ပါတယ္။ 

လူဦးေရ ေျခာက္ေသာင္း ေတာင္ မျပည့္တဲ့ ႏိုင္ငံငယ္ေလး Cayman မွာ corporate tax လို ့ ေခၚတဲ့ လုပ္ငန္းခြန္ မေကာက္ခံပါဘူး။ ဒီေတာ့ နိုင္ငံတကာ ကုမၸဏီၾကီးေတြက Cayman ႏုိင္ငံမွာ ရံုးစိုက္ျပီး လုပ္ငန္း လုပ္ၾက ပါတယ္။ အခြန္မေဆာင္ ရဘူးေလ။ အက်ိဳးဆက္ကို ခံစားရတာ ကေတာ့ Cayman ကိုယ္တိုင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခြန္ မရေတာ့ အေၾကြးတင္ ျပီေပါ့။ ဘာျမဴဒါႏိုင္ငံ လည္း Cayman နဲ ့ သိပ္မကြာပါဘူး။ လုပ္ငန္းခြန္ ကင္းလႊတ္ခြင့္ျပဳ ထားတဲ့အတြက္ အခြန္ေရွာင္ ခ်င္တဲ့ ကုမၸဏီၾကီးေတြ အၾကိဳက္ေတြ ့တဲ့  နုိင္ငံငယ္တစ္နိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကို အေၾကြး ၆၃ ဘီလီယံ တင္ရွိေနပါတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ ဒီနိုင္ငံေတြ အားလံုးထဲမွာ ေဆာ္ဒီကိုပဲ ကမၻာက စိတ္၀င္စား ေနတာပါ။ ေဆာ္ဒီရဲ  ့ အေၾကြးဟာလည္း ေငြတိုက္ဌာန က ထုတ္ျပန္ထား တာထက္ ပိုနိုင္တယ္လို ့ သံသယ ျဖစ္ေနၾက ပါတယ္။ ဒီလို သံသယ ၀င္ေအာင္လည္း ေဆာ္ဒီ ဗဟိုဘဏ္ရဲ  ့ နိုင္ငံျခား ေၾကြးျမီ ၅၈၇ ဘီလီယံ ေဒၚလာရွိေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ ေၾကညာ ထားခ်က္က လုပ္ေပး ေနပါတယ္။ ကမၻာေပၚက ႏိုင္ငံတိုင္း လိုလိုရဲ  ့ ဗဟိုဘဏ္ အေၾကြးဆိုတာ အေမရိကန္ ေငြတိုက္ဌာနကိုု ေပးသြင္းရမယ့္ ေငြဆိုတာ မေျပာလည္း သိေနၾကတဲ့ ကိစၥတစ္ခု ျဖစ္လို ့ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ ေငြတိုက္ဌာနက ေၾကညာတဲ့ ေဆာ္ဒီအေၾကြး ၁၁၇ ဘီလီယံ ဆိုတာ အဓိပၸာယ္ မရွိဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္။ တစ္ခု ျဖစ္နိုင္တာက ေဆာ္ဒီဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ လိုပဲ တစ္ဆင့္ခံ အေၾကြးေျခ နိုင္ငံ ထားရွိတာ ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ တရုတ္နုိင္ငံ ဟာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အေပၚ တင္ရွိေနတဲ့ အေၾကြးကို ဘယ္လ္ဂ်ီယံ နုိင္ငံက ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ အေကာင့္ထဲကို ေပးသြင္းပါတယ္။ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ နိုင္ငံက အေမရိကန္ကို အေၾကြး ၁၅၄ ဘီလီယံ တင္ေနပါတယ္။ ဒီအေၾကြးထဲက ေငြအေတာ္ မ်ားမ်ားဟာ တရုတ္ရဲ  ့အေၾကြးေတြလို ့ ကမၻာက ယံုၾကည္ ေနပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဇယားကြက္မွာ တရုတ္ရဲ႕ အေမရိကန္အေပၚ တင္ရွိေနတဲ့ အေၾကြး ကိန္းဂဏန္း ေလ်ာ့သြားတာေပါ့။ အေၾကြးကို ဘယ္လ္ဂ်ီယံကို အမည္ခံခိုင္း တာေပါ့။ တစ္ဆင့္ခံ အေၾကြးေျခ နိုင္ငံေပါ့။

ေဆာ္ဒီရဲ  ့လွဳပ္ရွားမႈကလည္း မသကၤာစရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၂၀၁၄ နွစ္ကုန္ပိုင္း ကတည္းက နုိင္ငံျခား ေၾကြးျမီ ၁၃၀ ဘီလီယံ ေဒၚလာကို ေပးဆပ္ခဲ့ျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု လည္း ပါမွာ မလြဲပါဘူး။ အေမရိကန္ ေငြတိုက္ဌာန ကလည္း ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီမွာ ေဆာ္ဒီအေၾကြး ၁၂၃ ဒသမ ၆ ဘီလီယံ ရွိခဲ့ျပီး မတ္လမွာ ၁၁၆ ဒသမ ၈ ပဲ  က်န္ရွိတာလို ့ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့ျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဒီလို အေၾကြးပံုမွန္ ေပးေျခေနတဲ့ ၾကားက ေဆာ္ဒီ အေၾကြးစာရင္း ကို အေမရိကန္က ေကာက္ခါငင္ခါ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာ တာဟာ 9/11 အေရးကိစၥနဲ ့ပတ္သက္ျပီး ေဆာ္ဒီကို တရားစြဲဖို ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက သေဘာတူ လိုက္ျပီးတဲ့ ေနာက္ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံ တင္းမာမႈကို ထပ္ကို ဖိအားေပးတဲ့ သေဘာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ 9/11 အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခုိက္မႈ ျဖစ္စဥ္မွာ အယ္လ္ကိုင္ဒါ အၾကမ္းဖက္ သမားေတြကို ေဆာ္ဒီက အကူအညီ ေပးခဲ့တယ္ ဆိုျပီး ေလယာဥ္နဲ႔ ၀င္အတိုက္ခံ ရျပီးေတာ့ ျပိဳက်ပ်က္စီးခဲ့ ရတဲ့ ကမၻာ့ ကုန္သြယ္ေရး အေဆာက္အဦ ၾကီးမွာ ေသဆံုးခဲ့ၾက သူေတြရဲ  ့ က်န္ရစ္သူ မိသားစုေတြက ေပါင္းျပီး ေဆာ္ဒီကို တရားစြဲဖို ့ စီစဥ္ေနတာပါ။ ဒီလို တရားစြဲခြင့္ျပဳ တာဟာ အေမရိကန္ အေနနဲ ့ ေဆာ္ဒီကို အၾကီးအက်ယ္ ျခိမ္းေျခာက္ လိုက္တာပဲလို ့ ေဆာ္ဒီဘက္ ကလည္း တုန္ ့ျပန္ထားပါတယ္။ 

အခုလည္း အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု က အေၾကြးေတာင္း လာျပီ ဆိုေတာ့လည္း ေဆာ္ဒီ ဘာဆက္လုပ္ မလဲဆိုတာ ကမၻာက ရင္တမမနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ ေနပါတယ္။ ေဆာ္ဒီ ကသာ ၁၁၇ ဘီလီယံ လံုးကို အျမန္ဆံုး ေပးဆပ္ လိုက္မယ္ ဆိုရင္ ေဆာ္ဒီရဲ  ့နုိင္ငံစီးပြားေရး အၾကီးအက်ယ္ ထိခိုက္သြား ပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ စီးပြားေရး တိုက္စစ္ ျဖစ္နိုင္ေပမယ့္ ကမၻာ့ေငြေၾကး ေစ်းကြက္ၾကီး တစ္ခုလံုးလည္း မျငိမ္မသက္ ျဖစ္သြားမယ့္ အေရးကိုေတာ့ အေမရိကန္ ကလည္း အျဖစ္ခံလိမ့္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဟာ ေဆာ္ဒီကို သက္သက္မဲ့ ဖိအားေပးျပီး အလုပ္ရွဳပ္ေအာင္ လုပ္ေနတာ၊ 9/11 က်န္ရစ္သူ မိသားစု ေတြက တရားစြဲဆို သြားမယ့္ အေရးကိစၥနဲ ့ပတ္သက္ျပီး စဥ္းစား ျပင္ဆင္ခ်ိန္ မရေအာင္ လုပ္ထား တာလို ့ ကၽြမ္းက်င္သူ မ်ားက သံုးသပ္ ေနေၾကာင္း ေလ့လာ ေရးသား လိုက္ရပါတယ္။

ရတနာပံုေန႔စဥ္ ၊ စာ(၃၂)

#Yadanarpondaily