ႏိုင္ငံ၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို မည္သူမွ် က်ဴးေက်ာ္ထိပါး၍မရေၾကာင္း ျပသလိုက္သည္႕ အီရန္

( ရွိန္းထက္ )

ကူဝိတ္မွ ဘာရိန္းသို႔သြားသည့္ အေမရိကန္ေရတပ္ သေဘၤာငယ္ ႏွစ္စင္းကို ပါရွား ပင္လယ္ေကြ႕၌ ဇန္နဝါရီ ၁၃ ရက္တြင္ အီရန္က ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ အဆိုပါ ေရတပ္သေဘၤာငယ္ ႏွစ္စင္းတြင္ အေမရိကန္ သေဘၤာအမႈထမ္း ၁ဝ ဦး လိုက္ပါလာၿပီး အီရန္၏ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္တြင္ အေမရိကန္ သေဘၤာငယ္ ႏွစ္စင္းက သူ႔ပိုင္နက္ထဲသို႔ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္ လာခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဟု ဆိုခဲ့သည္။

အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဂြၽန္ကယ္ရီ က သေဘၤာႏွစ္စင္း ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ျပတ္ေတာက္ သြားခဲ့ၿပီးၿပီးခ်င္းပင္ အီရန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဂ်ာဗတ္ဇာရစ္ ကို ဆက္သြယ္ခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ ေရတပ္သား မ်ားကို ျပန္လႊတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ အီရန္သည္ အေမရိကန္ တပ္သားမ်ားကုိ တစ္ညတာ ထိန္းသိမ္းကာ ဇန္နဝါရီ ၁၃ ရက္ နံနက္ပိုင္းတြင္ ျပန္လႊတ္ ေပးခဲ့သည္။

အီရန္သည္ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ ဖ်က္သိမ္းေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္မ်ားကို လိုက္နာခဲ့သည့္ အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ၏ ခ်ီးက်ဴးမႈမ်ားကို ရရွိထားခဲ့သည့္ အျပင္ ၂ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း သန္႔စင္ၿပီး ယူေရနီယံ မ်ားကို ႐ုရွားသို႔ ပို႔ခဲ့သည့္ အတြက္လည္း ပို၍ နာမည္ေကာင္း ရခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း တခ်ဳိ႕ အေၾကာင္းအရာ မ်ားကို အီရန္သည္ အေနာက္အုပ္စုႏွင့္ ဆန္႔က်င္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနသူ ျဖစ္သည္။ (ဥပမာ - ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္ ပစ္လႊတ္ျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္သည္။)

အီရန္သည္ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ သေဘာတူညီခ်က္ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ေရး အတြက္ ႀကိဳးစားေနသည့္ အခ်ိန္အတြင္း ေအာက္တိုဘာလ ႏွင့္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ တာလတ္ပစ္ ဒံုးက်ည္ စမ္းသပ္မႈ ေလးငါး ခုခန္႔ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ေဟာ္မုဇ္ ေရလက္ၾကားတြင္ စမ္းသပ္ခဲ့သည့္ ဒံုးက်ည္ ပစ္လႊတ္မႈတြင္ အေမရိကန္ စစ္သေဘၤာႏွင့္ အနီးကပ္ဆံုး ေနရာသို႔ အီရန္ဒံုးက်ည္မ်ား က်ေရာက္ခဲ့သည္။

ယခုကဲ့သို႔ ပိတ္ပင္ထားသည့္ ဒံုးက်ည္ စမ္းသပ္မႈမ်ားေၾကာင့္ အီရန္ကုိ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားက တင္ျပၾက ေသာ္လည္း သမၼတအိုဘားမား က ေထာက္ခံခဲ့ျခင္း မရွိေပ။ အီရန္၏ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူညီခ်က္ ေၾကာင့္ ကမၻာႀကီး အေနျဖင့္ ႏ်ဴကလီးယား စစ္ပြဲတစ္ခုကို ေရွာင္လႊဲႏုိင္ခဲ့ၿပီဟု ဆိုကာ အီရန္ကို မ်က္ႏွာသာ ေပးထားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ကုလသမဂၢက အီရန္ စမ္းသပ္ခဲ့သည့္ ဒံုးပ်ံမ်ားသည္ ႏ်ဴကလီးယား ထိပ္ဖူး တပ္ႏိုင္ေလာက္ သည္အထိ နည္းပညာ ျမင့္မားေသာေၾကာင့္ အီရန္ကို စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားႏွင့္ ထပ္မံ ၿခိမ္းေျခာက္ ခဲ့သည္။

ယခု အေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံတို႔သည္ ကုလသမဂၢ အဏုျမဴေအဂ်င္စီ ၏ အီရန္တို႔ ႏ်ဴကလီးယား ဖ်က္သိမ္းေၾကာင္း အတည္ျပဳ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္လိုက္ သည္ႏွင့္ သူတို႔ ခ်မွတ္ထားသည့္ စီးပြားေရး အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ဖယ္ရွားေပး ရေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ ကုလသမဂၢ၏ အတည္ျပဳမႈ ကလည္း လာမည့္ ရက္ပိုင္းအတြင္း ထြက္ေပၚ လာေတာ့မည္ ဟုလည္း ဂြၽန္ကယ္ရီ က ေျပာသည္။

အကယ္၍ အီရန္၏ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားသာ ပ်က္ျပယ္သြားပါက အီရန္သည္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၅ဝ ဘီလီယံခန္႔ အထိ အသားတင္အျမတ္ ရရွိသြားမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အီရန္ကလည္း သူ၏ က်ဆင္းေနသည့္ စီးပြားေရးေၾကာင့္ ထိုမက္လံုးကို အားက်ခဲ့ၿပီး သူ၏ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ အိပ္မက္ကို စြန္႔လႊတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အီရန္၏ ကန္႔လန္႔တိုက္ မႈမ်ားက အေနာက္အုပ္စု အေပၚ ဆက္လက္ ရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အီရန္ကို နားလည္ရခက္လ်က္ ရွိသည္။ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမား သည္ အီရန္ႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ စိတ္အရွည္ဆံုး ျဖစ္သည္။ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ သေဘာတူညီမႈ ရရွိရန္ အီရန္ႏွင့္ သံုးႏွစ္သံုးမိုး ခ်စ္ၾကည္ေရး မပ်က္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး လိုက္ေလ်ာမႈမ်ားစြာ ေပးခဲ့သည္။ အီရန္ဘက္က အက်ပ္႐ိုက္ ေစခဲ့သည့္  ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကိုပင္ သမၼတ အိုဘားမား က အခ်ိန္ယူၿပီး ေျပာင္းလဲ ေစခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ အီရန္၏ တစ္ဖက္သတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မ်ားေၾကာင့္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား မၿပီးျပတ္ဘဲ အႀကိမ္ႀကိမ္ေရႊ႕ဆိုင္း ခဲ့ရသည္ကိုပင္ စိတ္ရွည္ရွည္ျဖင့္ ဆက္လုပ္ ေစခဲ့သူျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သ ူႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႀကိဳးစားလာခဲ့ရေသာ

ကမာၻႀကီးအတြက္ ႏ်ဴကလီးယားစစ္ပြဲ မျဖစ္ဖို႔အေရး အီရန္၏ ႏ်ဴကလီးယား စြန္႔လႊတ္ေရ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို သမၼတအိုဘားမား က ဒံုးက်ည္ စမ္းသပ္မႈေလာက္ ႏွင့္ အပ်က္ခံခ်င္သူ မဟုတ္ေပ။အစစအရာရာကို လုိက္ၿပီး အေရးယူေနလွ်င္ ခဲခဲယဥ္းယဥ္း ရရွိထားသည့္ သေဘာ တူညီခ်က္ေတြ ပ်က္ျပားသြား ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ယခု အေမရိကန္ ေရတပ္သား ၁ဝ ဦး အဖမ္းခံထား ရသည့္ကိစၥတြင္ သမၼတ အိုဘားမား အေနျဖင့္ ႏႈတ္ဆိတ္ ေနသည္။ အီရန္ကို ယံုၾကည္ထားသည့္ အတြက္အိုဘားမား ႏႈတ္ဆိတ္ ေနျခင္းလား ဟူသည့္ ေမးစရာေမးခြန္းက ေပၚလာ ခဲ့သည္။

အေမရိကန္-အီရန္ ဆက္ဆံေရးကလည္း လြန္ခဲ့သည့္ သံုးႏွစ္ကစ၍ ေကာင္းေနသည္။ ထို႔ျပင္ အီရန္သည္ သူတို႔ ၃၆ ႏွစ္ၾကာ ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ခဲ့ေသာ အေမရိကန္သံ႐ံုး ဝန္ထမ္း ၅၃ ဦး ကိုလည္း ေလ်ာ္ေၾကးေပးမည့္ အစီအစဥ္ကို ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂၅ ရက္က ထုတ္ျပန္ေၾကညာ ခဲ့သည္။ အေနာက္အုပ္စုႏွင့္ သေဘာ တူညီခ်က္ကို မူလက ခါးခါးသီးသီး ျဖစ္ေနေသာ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ ခါေမနီ ကလည္း ယခု သေဘာထား ေပ်ာ့ေပ်ာင္း လာသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အီရန္သည္ တခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ အေနာက္အုပ္စုႏွင့္ ဆန္႔က်င္ ေနေသာ္လည္း ဆက္ဆံေရး ျပတ္ေတာက္ ႏုိင္ေလာက္သည့္ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ မလုပ္ႏုိင္ဟု သမၼတအိုဘားမား ယံုၾကည္ေနဟန္ တူသည္။

ထိုနည္းတူ အီရန္တို႔သည္ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္၊ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္တုိ႔တြင္ ၿဗိတိသွ် ေရတပ္သားမ်ားကို ဖမ္းဆီးခဲ့ၿပီး ရက္အနည္းငယ္ အၾကာတြင္ ျပန္လႊတ္ ေပးခဲ့ဖူးသည့္ ရာဇဝင္ကလည္း ရွိခဲ့ေသာေ ၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးေဝဖန္ သံုးသပ္သူမ်ားက အီရန္တို႔ မၾကာမီ အေမရိကန္ စစ္သားမ်ား ကို ျပန္လႊတ္ေပး ႏိုင္သည္ဟု ေဝဖန္ထားသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အီရန္က အေမရိကန္ေရတပ္ သေဘၤာငယ္ ႏွစ္စင္းႏွင့္အမႈထမ္း ၁ဝ ဦးကို ဖမ္းဆီးထားကာ ျပန္လႊတ္ေပးျခင္း သည္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဆက္ဆံေရးကို မထိခိုက္ေစဘဲ အီရန္က သူ႔ႏိုင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာကို အေမရိကန္ သာမက မည္သူမွ် က်ဴးေက်ာ္ ထိပါး၍ မရေၾကာင္း သတိေပးသည့္ အေနျဖင့္သာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းမႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရ ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္ ၊ စာ(၂၀)