သမုိင္း၀င္ ရွားပါး ေရႊသမင္မ်ား ျပန္လည္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရး လုိအပ္ၿပီ

သမုိင္း၀င္ ရွားပါး ေရႊသမင္မ်ား ျပန္လည္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရး လုိအပ္ၿပီ

ေရႊလင္းျပည့္စံု

ျမန္မာ့ ပတ္၀န္းက်င္ ႏွင္ သစ္ေတာဘက္ ဆုိင္ရာ အာဏာပုိင္ မ်ားမွ လူထုကုိ သမင္လုိက္ မုဆုိးမ်ားေၾကာင့္ ရွားပါး ေရႊသမင္မ်ဳိး ျပဳန္းတီးျခင္း အႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ဖို႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရန္ တရားဝင္ တိုက္တြန္း မႈမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ သည္။

ျမန္မာျပည္ အထက္ပိုင္း ခ်ပ္သင္း ေတာ႐ိုင္း တိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ တြင္ ေရႊသမင္ အမ်ဳိးအစား ေကာင္ေရ တစ္ေထာင္မွ် ရွိပါသည္။ ခ်ပ္သင္း ေဘးမဲ့ေတာမွာ စစ္ကုိင္းတုိင္း ေဒသႀကီး ကန္႔ဘလူ ၿမိဳ႕နယ္ ခ်ပ္သင္း ေက်းရြာအနီး ေကာလင္း ၿမိဳ႕နယ္ ဆင္ေခါင္း ေက်းရြာ အနီးတြင္ အက်ယ္ ၂၆ဝဝဝ ဟက္တာ မွ်ရွိၿပီး ေက်းရြာ အိမ္ေျခ ၄ဝဝဝ မွ် ရွိသည္။ ေက်းရြာ ၂၈ ရြာ တြင္ပါဝင္သည္။ ေဘးမဲ့ေတာ မွ ေရႊသမင္ မ်ားသည္ ေတာမုဆိုး မ်ား၏ သတ္ျဖတ္မႈ ဒဏ္ကို အၿမဲခံေန ၾကသည္။

ခ်ပ္သင္း ေဘးမဲ့ေတာသည္ ကန္႔ဘလူ ၿမိဳ႕နယ္ ခ်ပ္သင္းရြာ ၏ အေနာက္ဘက္ ႏွစ္မုိင္ခန္႔ အကြာ ေကာလင္းၿမိဳ႕နယ္မွ ၁ဝ မိုင္ခန္႔ အကြာ ေကာလင္း - ကန္႔ဘလူ ၿမိဳ႕နယ္ႏွစ္ခု စပ္ၾကားတြင္ တည္ရွိသည္။ အဆုိပါ ခ်ပ္သင္း ေဘးမဲ့ေတာ ကို ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ႏွင့္ သစ္ေတာေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာနမွ တည္ေထာင္ေသာ သစ္ေတာ ႀကိဳးဝုိင္း ဧက ၆၆၂၇၃ ရွိၿပီး ကမၻာေပၚတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာပဲရွိေသာ ေရႊသမင္ မ်ဳိးေကာင္ေရ ၁ဝဝဝ ေက်ာ္ခန္႔ ထိန္းသိမ္း ထားရာ ဘူမိနက္သန္ ေနရာမွန္သည္။

ဧရိယာ အက်ယ္အ၀န္း ပမာဏအရ ကန္႔ဘလူ ၿမိဳ႕နယ္ ဧရိယာ ၂၁၉၀၈ ဧက ၊ ေကာလင္း ၿမိဳ႕နယ္ ဧရိယာ ၄၄၃၆၅ ဧကျဖစ္၍ ေကာလင္း ၿမိဳ႕နယ္ ဧရိယာက ႏွစ္ဆ ပိုမိုေနေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ အဆုိပါ နယ္ေျမ ႏွစ္ခုသည္ သဘာဝ သစ္ေတာ ထိန္းသိမ္းမႈ နယ္ေျမ အျဖစ္ ႏုိင္ငံေတာ္က စီမံခ်က္ ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ေသာ္လည္း ၀ိသမ ေလာဘသား ေတာမုဆုိး မ်ား၏ လက္ခ်က္ေၾကာင့္ ေရႊသမင္ မ်ားစြာ ေသဆံုးခဲ့ ၾကရသည္။ ၁၉၉၅ - ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ဝန္းက်င္က ႏုိင္ငံေတာ္က ေမြးျမဴ ေစာင့္ေရွာက္ ကာကြယ္ ထားေသာ ေရႊသမင္ ၃ဝဝဝ ခန္႔သည္ ယခုအခါ ကိန္းဂဏန္း ေလ်ာ့နည္း သြားေလၿပီ။ အဆုိပါ ေဘးမဲ့ေတာတြင္ ျမန္မာ ေရႊသမင္ ၊ ေခ် ၊ ေတာဝက္ ၊ ေတာေၾကာင္ ၊ ေၾကာင္ျမင့္ ၊ သစ္ေၾကာင္မ်ား ၊ ႏုိ႔တိုက္ သတၱဝါ ၃၆ဝ မ်ဳိးခန္႔ ၊ ငွက္မ်ဳိးစိတ္ ၁၂၃၅ မ်ဳိး ၊ တြားသြား သတၱဝါ ၃၆ဝ မ်ဳိးခန႔္ကို ထိန္းသိမ္း ထားခဲ့သည္။

ခ်ပ္သင္း ေဘးမဲ့ေတာရွိ ျမန္မာ့ ေရႊသမင္ မ်ားသည္ အုပ္စုဖြဲ႕ ေနထိုင္ၾကၿပီး ဦးေခါင္းႏွင့္ ေခါင္းကိုယ္ ကုိက္အရွည္ ၅ ေပ ၀န္းက်င္ခန္႔ ရွိသည္။ အျမင့္ ပခံုးအထိ ၃ ေပခဲြ ခန္႔ရွိသည္။ ကုိယ္ အေလးခ်ိန္ ေပါင္ ၁၉၀ မွ ၃၀၀ ခန္႔အထိ ေလးသည္။ သမင္၏ သက္တမ္း က အႏွစ္ ၂ဝ ျဖစ္သည္။ ေတာမုဆိုး တို႔၏ သတ္ျဖတ္မႈ ေၾကာင့္ သဘာဝ ေတာ႐ိုင္း တိရစၧာန္ ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္သည္ကို ေလ်ာ့က် ေစခဲ့သည္။ ျမန္မာ ေရႊသမင္ မ်ား၏ ပ်မ္းမွ် သက္တမ္း အႏွစ္ ၂ဝ မွ်ျဖစ္ၿပီး ေရႊသမင္ တစ္ေကာင္သည္ ၁ ဒသမ ၅ မီတာ အထိ ျမင့္မားသည္။ ခ်ပ္သင္း ေဘးမဲ့ေတာ တြင္ ေရႊသမင္ ႏွင့္အတူ ႏို႔တိုက္ သတၱဝါ အမ်ဳိးေပါင္း ၃၆ဝ ငွက္မ်ဳိးစိတ္ ေပါင္း ၁၂၃၅ မ်ဳိးႏွင့္ တြားသြား သတၱဝါ အမ်ဳိးေပါင္း ၃၆ဝ မွ်ရွိသည္။

၀ိသမ ေလာဘသား ေတာမုဆုိး မ်ား၏ ႏွစ္စဥ္ သတ္ျဖတ္ ေနမႈေၾကာင့္ ဆံုး႐ႈံး ေသေပ်ာက္မႈ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ရွိ ေနသည္ကုိ ၀မ္းနည္း ဖြယ္ရာ ေတြ႕ျမင္ ၾကရသည္။ ေရႊသမင္ တုိ႔သည္ ဘူမိနက္သတ္ ေနရာမွန္ ၌သာ  ေပ်ာ္ေမြ႕ ၾကသည္။ ကိေလသာ ကာမဂုဏ္ ေလာဘ ေဒါသတို႔ ႀကီးစိုး မႈကင္းေသာ ေမတၱာရိပ္ လႊမ္းၿခံဳသည့္္ ေနရာ သားေကာင္ သမင္ အေပါင္းကုိ ေပ်ာ္ေမြ႕ အသက္ရွင္ ရာေဒသမွာ ကမၻာေပၚတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံ တည္းသာ တည္ရွိသည္။ ျမန္မာ့ ေရႊသမင္ မ်ဳိးစိတ္ကို ခ်ပ္သင္း ေဘးမဲ့ေတာ ၌ ထိန္းသိမ္း ထားရွိသည္။

သဘာ၀ ေပါက္ပင္ မ်ားကို အမွီျပဳလ်က္ အသက္ရွင္ ေနၾကေသာ သား႐ုိင္း တိရစၧာန္မ်ား မ်ိဳးသုန္း ေပ်ာက္ကြယ္မႈ မရွိေစရန္ လူသားတိုင္း က ထိန္းသိမ္း ၾကရေပမည္။ အမိ ႏုိင္ငံတြင္ သဘာ၀ ထိန္းသိမ္းေရး နယ္ေျမ ၃၃ ခု သတ္မွတ္ၿပီး ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိရာ မေကြးတုိင္း ေဒသႀကီး ေရႊစက္ေတာ္ ေဘးမဲ့ေတာ ႏွင့္ စစ္ကုိင္းတုိင္း ေဒသႀကီး ခ်ပ္သင္း ေဘးမဲ့ေတာ တို႔ပါဝင္သည္။

ကမၻာေပၚ၌ ရွားပါးစျပဳ လာေသာ ေရႊသမင္ မ်ဳိးစိတ္သည္ ျမန္မာ တစ္ႏုိင္ငံ တည္းသာ ရွိသည္။ ေရႊသမင္ မ်ဳိးစိတ္သည္ ျမန္မာ လူမ်ဳိးစုႏွင့္ အေနေဝး၍ ေသြးစိမ္းေသာ သတၱဝါ မဟုတ္။ ကြၽႏု္ပ္တို႔ ငယ္စဥ္က ဦးၾသဘာသ ၏ ဇာတ္ႀကီး ဆယ္ဘြဲ႕ '' သုဝဏၰသာမ ''ဇာတ္ေတာ္၌ ေရႊသမင္မ်ား ေပ်ာ္ပါးရာ မိဂဒါဝုန္ေတာ မွ ဇာတ္ေကာင္ အေလာင္းေတာ္ သု၀ဏၰသွ်ံ ၏ ေရႊသမင္ ၊ ျမန္မာ ရာမာယန ဇာတ္ေတာ္ မွ ေရႊသမင္ တုိ႔ကား အဓိက က်ေသာ ဇာတ္႐ုပ္ အျဖစ္ ျမန္မာ စာဖတ္ ပရိသတ္ အသိဝယ္ ထင္ရွားခဲ့သည္။

၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရႊစက္ေတာ္ ေဘးမဲ့ေတာ၌ ေရႊသမင္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္မႈ ဧရိယာ မွာ ၅၅၂ ဒသမ ၇ စတုရန္း ကီလုိမီတာ က်ယ္၀န္းသည္။ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ကန္႔ဘလူ - ေကာလင္း ၿမိဳ႕နယ္စပ္ ခ်ပ္သင္း ေက်းရြာတြင္ ၂၆၅ ဒသမ ၃၆ စတုရန္း ကီလိုမီတာ က်ယ္သည္။ ေရႊစက္ေတာ္ ႏွင့္ ခ်ပ္သင္း ေဘးမဲ့ေတာ မ်ားသည္ ဇီဝယူနစ္ 9a (ကိုးေအ) အပူပိုင္း ေဒသ ကုန္းတြင္းပုိင္း ျဖစ္သည္။ ေပါက္ေရာက္ပင္ ၊ ရာသီဥတု အေပၚတြင္ မွီေနေသာ ျမန္မာ ေရႊသမင္ မ်ားသည္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀၀ ေက်ာ္ကပင္ အမိ ႏိုင္ငံေတာ္၌ အသက္ ထင္ရွာ းေတြ႕ျမင္ ရျခင္းက ကံ အလြန္ေကာင္း သည္ဟူ၍ ဆုိရေပမည္။

ျမန္မာ့ ေရႊသမင္ကို သိပၸံအျမင္ ႐ႈေထာင့္မွ ေလ့လာ ရာတြင္ Cervus eldithamin မ်ဳိးႏြယ္ ျဖစ္သည္။ ႏုိ႔တုိက္ သတၱ၀ါ မ်ိဳးစိတ္တြင္ ခြာစံုမ်ိဳးစိတ္ Artiodactyla ထဲတြင္ ပါ၀င္၍ Cervidae ျဖစ္သည္။ ေရႊသမင္မ်ား က်က္စားေသာ ဧရိယာမွာ အင္တိုင္းေတာ ၊ ေတာျပဳတ္ေတာ ၊ ဆူးၿခံဳေတာ ႏွင့္ ရြက္ျပတ္ေတာ ေျခာက္မ်ား ျဖစ္သည္။

ေရႊသမင္ တစ္ေကာင္၏ ဦးေခါင္းႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္ အရွည္မွာ ၅၉ လက္မ မွ ၆၆ လက္မ အထိ ရွည္သည္။ ပခံုးအျမင့္မွာ လက္မ ၄ဝ မွ ၄၆ လက္မ အထိရွိသည္။ အၿမီးအရွည္မွာ ၈ လက္မခြဲမွ ၁ဝ လက္မခန္႔ အထိရွိ သည္။ ကိုယ္ အေလးခ်ိန္မွာ ေပါင္ ၁၉ဝ မွ ေပါင္ ၃ဝဝ ခန္႔ အထိ ရွိသည္။ ေရႊသမင္တို႔ မိတ္လိုက္ ရာသီက ႏွစ္စဥ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ မွ ဧၿပီအတြင္းျဖစ္သည္။ အမမ်ား ဇီးလြယ္ခ်ိန္မွာ ၈ လခန္႔ ျဖစ္သည္။ တစ္ႀကိမ္ ေမြးလွ်င္ တစ္ေကာင္သာ  ေပါက္ဖြားသည္။

ေရႊသမင္မ်ားမွာ သီးရြက္စား သတၱဝါျဖစ္၍ ျမက္ ၊ သစ္ရြက္ ၊ အသီးေၾကြမ်ား စားၾကသည္။ သဘာဝ ဆားက်င္းမ်ားမွ ဆားကို စားသံုးၾကသည္။ ေရႊသမင္ အဖိုမ်ားသည္ မိတ္လိုက္ ခ်ိန္တြင္ အထီးအမ အုပ္စုဖြဲ႕ ေလ့ရွိၿပီး အျခား အခ်ိန္မ်ား၌ တစ္ေကာင္တည္း သာ ေနၾကသည္။ ေရႊသမင္ အမမ်ားထက္ အဖိုမ်ားက ပို၍ ေရစိမ္ ၊ ရႊံ႕လူးေလ့ ရွိသည္။ သမင္အဖို မ်ားသည္ မိတ္လိုက္ခ်ိန္၌ အေမြးမ်ား ပိုမို ေတာက္ေျပာင္ လာျခင္း ၊ ရွည္လ်ား လွပလာျခင္းမ်ား ျဖစ္ေလ့ရွိသည္။

ဗဟုိျပဳေသာ လုပ္ငန္းစဥ္ မ်ားတြင္ ျပည္သူ တစ္ရပ္လံုးက ပူးေပါင္း ပါ၀င္မွသာ ဒီမုိကေရစီ လမ္းေၾကာင္း ေပၚ၌ '' ျမန္မာ့ေရႊသမင္ '' ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္း ေအာင္ျမင္ၿပီး အတၱႏွင့္ ယွဥ္ေနေသာ ေတာလိုက္ မုဆိုးမ်ား၏ ေဘးအႏၲရာယ္ မွ ကင္းေဝး ပေပ်ာက္ ေစရန္ အသိအျမင္ တူေသာ ျပည္သူမ်ားက အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးမွဴးမ်ား ၊ ဌာနဆုိင္ရာ မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းရန္ အခ်ိန္ က်ေရာက္ ေနပါၿပီ။ သမိုင္းဝင္ ရွားပါး ေရႊသမင္မ်ား ျပန္လည္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရး ကို အမ်ဳိးသားေရး တာဝန္တစ္ရပ္ အေနျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ သင့္ေနပါၿပီ။ ။