က်န္းမာေအာင္ ဘာေတြ စားၾကမလဲ ?

က်န္းမာေအာင္ ဘာေတြ စားၾကမလဲ  ?

ၾကည္လြင္ျမင့္ (မုျဒာ)

မၾကာေသးမီက က်န္းမာေရးဌာနမွ အစားအေသာက္ မ်ားကိုစစ္ေဆးခဲ့ရာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အတြင္း စားေသာက္ကုန္ ေရာင္းခ်သည့္ဆိုင္မ်ားမွ 'နႏြင္းမႈန္႔' မ်ားတြင္ ဆိုးေဆးမ်ား ပါဝင္ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ တံဆိပ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ႏွင့္ နႏြင္းမႈန္႔ ၁ဝ မ်ဳိးကိုစစ္ေဆးခဲ့ရာ ရွစ္မ်ဳိးတြင္ ဓာတုေဗဒ အေရာင္ဆိုးေဆးမ်ား ပါဝင္ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္ ဟုဆိုသည္။ ဆိုးေဆးအျပင္ နႏြင္းမႈန္႔ထဲတြင္ ဆန္မႈန္႔၊ ပဲမႈန္႔မ်ားပါ ေရာေႏွာထားသည္ဟု ဆိုသည္။ မသမာမႈမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ သုေတသန ညီလာခံ (၂ဝ၁၁)တြင္ ဖတ္ၾကားတင္သြင္း ခဲ့ေသာ စာတမ္းအရ ေစ်းမ်ားမွ င႐ုတ္သီးမႈန္႔၊ နႏြင္းမႈန္႔ တံဆိပ္ကြဲ ကိုးမ်ဳိး၊ င႐ုတ္ေကာင္းမႈန္႔ သံုးမ်ဳိးႏွင့္ ဇီရာမႈန္႔တုိ႔ကို ဝယ္ယူစစ္ေဆးခဲ့ရာ ခြင့္မျပဳသည့္ အေရာင္ဆိုးေဆးမ်ား ေရာေႏွာ ပါဝင္ေနေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။

အဆိုပါဆိုးေဆး မ်ားသည္ ေရရွည္ စားသံုးပါက အသည္းကင္ဆာႏွင့္ ဗဟို နာဗ္ေၾကာမႀကီး ကို ထိခိုက္သည့္ေရာဂါ ျဖစ္ေစႏုိင္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။ စစ္ေဆးခဲ့သည့္ င႐ုတ္သီးမႈန္႔ ကိုးမ်ဳိးအနက္ ႏွစ္မ်ဳိးတြင္ သဲမႈန္႔၊ ဖုန္မႈန္႔မ်ား ေရာေႏွာ ပါဝင္ေနၿပီး င႐ုတ္ေကာင္းမႈန္႔ တစ္မ်ဳိးတြင္ အျခားအပင္ အစိတ္အပိုင္းမ်ား ပါဝင္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။

နႏြင္းမႈန္႔သည္ အေရွ႕တုိင္း အစားအစာ ျဖစ္သည္။ အေနာက္တိုင္းတြင္ သိပ္မစားၾက။ သို႔ေသာ္ ေလ့လာ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ား အရ အေရွ႕တိုင္းသားမ်ား အသက္ႀကီး လာလွ်င္ ''ပါကင္ဆန္'' ေရာဂါ အျဖစ္နည္းရျခင္းမွာ နႏြင္းမႈန္႔တြင္ ပါဝင္ေသာ ဓာတ္တစ္မ်ဳိးေၾကာင့္ ဟု သိလာရသျဖင့္ အေနာက္တိုင္းတြင္ နႏြင္းမႈန္႔ ေခတ္စားလာသည္။ နႏြင္းမႈန္႔ကို ေဆးျပားအျဖစ္ ထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်သည္အထိ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ စားသံုးသူမ်ားမွာ ယေန႔ေခတ္တြင္ ''ဘာကိုယံုရမလဲ'' ဆိုေသာ အေျခအေနသို႔ ဆုိက္ေရာက္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ အားလံုး အတုေတြ၊ ဆိုးေဆးေတြ၊ အေရာအေႏွာေတြ ျဖစ္ေနၿပီး အစစ္အမွန္ရဖုိ႔ ခက္ခဲေသာ အေျခအေနပင္ ျဖစ္သည္။

မီးဖိုေခ်ာင္တြင္ စားသံုးဆီမွအစ ငါးပိ၊ ငံျပာရည္၊ င႐ုတ္သီးေျခာက္မႈန္႔၊ နႏြင္းမႈန္႔၊ မဆလာ၊ င႐ုတ္ေကာင္း၊ ဇီရာ စသည့္ ဟင္းခတ္ အေမႊးအႀကိဳင္ ပစၥည္းအားလံုးသည္ သဘာဝအတုိင္း မဟုတ္ၾကေပ။ တစ္နည္းနည္းျဖင့္ အျမင္ လွပေအာင္ ဖန္တီးျပဳျပင္ ထားသည္ခ်ည္းသာ ျဖစ္သည္။ တစ္ေလာက ပဲရာဇာ (ပဲနီေလး) ဟင္းခ်ဳိေသာက္ခ်င္ သျဖင့္ ေစ်းမွဝယ္ယူခဲ့ၿပီး ေရေဆးလုိက္ရာ ေရတြင္ အနီေရာင္ဆိုးေဆးမ်ား ကြၽတ္လာၿပီး ပဲနီေလးမွာ ပဲျဖဴေလး ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။ ပဲနီေလးမွာ ပဲျဖဴထက္ ေစ်းပိုေပးရသျဖင့္ အေရာင္ဆိုးထားျခင္း ျဖစ္သည္ ဟု ေနာက္မွ သိရပါသည္။

ျမန္မာလူမ်ဳိး မ်ားသည္ နံနက္စာ ပဲျပဳတ္၊ ထမင္းၾကမ္းႏွင့္ အေၾကာ္စားေလ့ ရွိၾကပါသည္။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္က ဆရာဝန္တစ္ဦး၏ ေဆာင္းပါးတြင္ အေၾကာ္ဆုိင္တြင္ ဆီပူဒယ္အိုး အတြင္းသို႔ ပလတ္စတစ္ ေသာက္ေရသန္႔ ဘူးခြံႏွစ္ဘူး ထည့္လိုက္ရာ ေပ်ာ္ဝင္သြားသည္ကို မ်က္ျမင္ ေတြ႕ရေၾကာင္း ေရးထားပါသည္။ အေၾကာ္သည္ကို ေမးၾကည့္ရာ ဆီကုန္သက္သာ ေၾကာင္းႏွင့္ အေၾကာ္ အေရာင္လွေအာင္ ေသာက္ေရသန္႔ ဘူးခြံထည့္ေၾကာ္ ရေၾကာင္းႏွင့္ အျခား အေၾကာ္သည္ မ်ားလည္း အေၾကာ္ၾကြပ္ရြေအာင္ ဤသို႔ပင္ ေရာၾကေၾကာင္း ေျပာသည္ဟု ေရးထားသည္ကို ဖတ္ရသည္။ ထိုအခ်ိန္ ကတည္းက အေၾကာ္စံုေတြကို မစားရဲေတာ့ သည္မွာ ယေန႔အထိ ျဖစ္သည္။

အျခားတုိင္းျပည္ မ်ားတြင္ မေတြ႕ႏိုင္သည့္ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ထုိင္ျခင္းဓေလ့မွာ ျမန္မာျပည္တြင္ လႊမ္းမိုးေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ရပ္ကြက္တစ္ခု၊ လမ္းတစ္လမ္း ထဲမွာပင္ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ သံုးဆိုင္ေလးဆိုင္ ေတြ႕ျမင္ ေနရသည္။ အခ်ဳိ႕ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ နာမည္ႀကီးမ်ားမွာ ကားရပ္စရာပင္ ေနရာမရ ျဖစ္ေနသည္။ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ မ်ားတြင္ ဆိုးေဆး မကင္းေၾကာင္း သက္ဆုိင္ရာမွ စစ္ေဆးသတိေပးၿပီး ျဖစ္သည္။ ေရေႏြးၾကမ္းတြင္ ခတ္ေသာ လက္ဖက္ေျခာက္ မွာလည္း ဆိုးေဆး အနီေရာင္မ်ား ပါဝင္ေနသည္မွာ အထင္အရွားပင္ ျဖစ္သည္။ လူေတြေန႔စဥ္ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ ထုိင္ၿပီး ေရာဂါဝယ္ယူ ေနသလိုပင္ ျဖစ္ေနၿပီ။

တစ္ခါက မိတ္ေဆြတစ္ဦးႏွင့္ မေတြ႕ရတာ ၾကာၿပီျဖစ္၍ ဧည့္ခံရင္း လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ ဝင္ထုိင္မိၾက ပါသည္။ အခန္႔မသင့္၍ လက္ဖက္ရည္ ေသာက္ရင္း စာေရးသူ၏ တုိက္ပံုအက်ႌ အျဖဴေပၚသုိ႔ ဖိတ္က်ခဲ့သည္။ အိမ္ေရာက္ ၿပီးေနာက္ ၄င္းတုိက္ပံုကို ဆပ္ျပာႏွင့္ ေလွ်ာ္ေသာအခါ လက္ဖက္ရည္ အနီေရာင္ အစြန္းအထင္းမွာ မကြၽတ္ဘဲ က်န္ေနသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ဆိုးေဆးျဖစ္၍ အစြန္း မကြၽတ္ျခင္း ျဖစ္သည္။

မၾကာေသးမီက စာေရးသူ၏ ႏွစ္ႏွစ္သားအရြယ္ ေျမးကေလးကို အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံႀကီး တစ္ခုမွ ထုတ္လုပ္ေသာ ကစားစရာ အ႐ုပ္ကေလး တစ္႐ုပ္ ဝယ္လာေပးဖူးသည္။ ထိုအ႐ုပ္ ကေလးသည္ မေတာ္တဆ ေရထဲသို႔ လြတ္က်သြားခဲ့သည္။ အလုပ္ မအားလပ္သျဖင့္ အခ်ိန္တစ္နာရီ ခန္႔ၾကာမွ ဆယ္ယူေပးခဲ့ရာ ေဆးေရာင္မ်ား ကြၽတ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ကေလးကစားစရာ အ႐ုပ္မ်ားမွ ဓာတုဆိုးေဆး မ်ားေၾကာင့္ ေရာဂါရ ႏုိင္ေၾကာင္း စာေစာင္တစ္ခုတြင္ ဖတ္ခဲ့ဖူးသည္ကို ျပန္သတိရမိ ပါသည္။

အေမရိကတြင္ ႏုိင္ငံျခားမွ ဝင္လာေသာ ကေလးကစားစရာ မ်ားအတြက္ အႏၲရာယ္ရွိေသာ အေရာင္ဆိုးေဆးမ်ား ပါဝင္သျဖင့္ ဖ်က္ဆီးပစ္သည့္ အေၾကာင္းလည္း ဖတ္ရဖူးသည္။ ကေလးမ်ားသည္ ကစားစရာ အ႐ုပ္မ်ားကို စားစရာအမွတ္ျဖင့္ ပါးစပ္ထဲသို႔ ထည့္ျခင္း၊ ကိုက္ဝါးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေလ့ ရွိသျဖင့္ အ႐ုပ္ဝယ္ေပးလွ်င္ အေရာင္ဆိုးေဆးမ်ား ကေလးပါးစပ္ထဲသုိ႔ မဝင္ေအာင္ အထူးသတိျပဳဖုိ႔ လိုပါသည္။

အစာလည္းေဆး၊ ေဆးလည္းအစာ ဟု ဆိုေသာ္လည္း ေရာင္းတမ္း ေရာင္းခ်ေနေသာ တုိင္းရင္းေဆး အခ်ဳိ႕တြင္လည္း ဓာတုေဗဒဆိုးေဆးမ်ား သံုးစြဲေနၾကသည္ဟု ပရေဆးဆုိင္ ပိုင္ရွင္တစ္ဦးက ေျပာျပပါသည္။ ေသြးေဆးကို ျမန္မာလူမ်ဳိးတုိင္း ေတာေရာၿမိဳ႕ပါသံုးစြဲသည္။ ေသြးေဆးတြင္ ပါဝင္ေသာ အနီေရာင္မွာ စႏၵကူးနီႏွင့္ နံ႔သာနီမွ ထြက္ေသာအေရာင္ ျဖစ္သည္။ ႐ိုး႐ိုးသစ္သားတံုးကို အနီေရာင္ဆိုးၿပီး စႏၵကူးနီ၊ နံ႔သာနီျပဳလုပ္ၿပီး အျခားေဆးအမည္ မ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာႀကိတ္ လိုက္ေသာအခါ ေသြးေဆးမ်ားတြင္ စားသံုးရန္မသင့္သည့္ ခ်ည္ဆိုးေဆးမ်ား ပါဝင္ေနသည္ဟု ေျပာသည္။ ၄င္း ဆိုးေဆးမ်ားေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း သိရသည္။

စာေရးသူတုိ႔ငယ္စဥ္က မိခင္ႀကီးက ေရခ်ဳိးၿပီးတုိင္း သနပ္ခါးလိမ္းေပးေလ့ ရွိသည္။ သနပ္ခါးမလိမ္းမီ ေက်ာက္ျပင္ေပၚမွ ေသြးၿပီးသား သနပ္ခါး အနည္းငယ္ကို လက္ညိႇဳးႏွင့္တုိ႔ၿပီး လွ်ာေပၚသို႔ ခြံ႕ေပးေလ့ ရွိသည္။ အပူၿငိမ္းေဆး အျဖစ္ ေကြၽးျခင္းျဖစ္သည္ ဟုဆိုသည္။ မၾကာမီက သနပ္ခါး အေပြးေကာင္းသည္ ဆိုၿပီး ဝယ္လာသူ အိမ္ရွင္မတစ္ဦးသည္ အိမ္ေရာက္ေသာ အခါ သနပ္ခါးတံုးကို သြားပြတ္တံျဖင့္ ပြတ္ေဆးေသာအခါ အညိဳေရာင္ေဆးမ်ား ကြၽတ္ထြက္လာသည္ ဟုေျပာသည္။ ၄င္းအညိဳေရာင္မ်ားမွာ ရွားေစးမဟုတ္၊ ပိုးခ်ည္ဆိုးေဆးမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ သနပ္ခါးအေပြး လွေအာင္ အက္ေၾကာင္းမ်ား ၾကားတြင္ ေဆးဆိုးၾကသည္ဟု သိရေလသည္။ ျမန္မာ့႐ိုးရာစစ္စစ္ သနပ္ခါးမွာပင္ ဆိုးေဆးမလြတ္။

မွ်စ္ႀကိဳက္သူမ်ား မွာလည္း ယခုအခါ မစားရဲၾက။ ေစ်းထဲတြင္ ေရာင္းခ်ေသာ မွ်စ္မ်ားမွာ နီနီရဲရဲဆိုးေဆးမ်ား ဆိုးထားၾကသည္။ ဆိုးေဆးလြတ္ေသာ မွ်စ္ကိုဝယ္လိုလွ်င္ ေစ်းသည္ကို သီးသန္႔မွာယူမွ သာလွ်င္ ရႏိုင္သည္ဟု ဆိုသည္။

ကေလးမ်ားစားေသာ ဂ်ယ္လီ၊ သၾကားလံုးမ်ားမွာ ဆိုးေဆးအေရာင္မ်ား လြန္ကဲစြာ သံုးထားသည့္အျပင္ သၾကားအတု၊ ေဆးသၾကားမ်ား ပါသျဖင့္ ေခ်ာင္းဆိုးေရာဂါ၊ ရင္က်ပ္ေရာဂါမ်ား အျဖစ္မ်ားလာသည္။ ေဆးခန္းလာေသာ ကေလးငယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ထိုအစားအေသာက္ မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ လမ္းေဘးတြင္ ေရာင္းခ်ေသာ ဝက္သားတုတ္ထိုး မ်ားမွာ အေရာင္ဆိုးေဆးမ်ား သံုးထားသည့္အျပင္ မေရာင္းရလွ်င္ ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ျပန္ေႏႊးေရာင္းခ် သျဖင့္ အစာအိမ္ႏွင့္ အူမႀကီးေရာင္ေသာ ေရာဂါမ်ားအျပင္ ကင္ဆာေရာဂါပါ ျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ဆရာဝန္ႀကီး တစ္ဦးက ေျပာပါသည္။

အထက္ပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္လွ်င္ က်န္းမာလိုေသာသူ တစ္ဦးအဖုိ႔ မည္သည့္ အစားအေသာက္ကို စားရမည္မွန္း မသိႏုိင္ေအာင္ ျဖစ္ေနမည္ဟု ထင္ပါသည္။ တိုးတက္လာေသာ ေခတ္ႏွင့္အမီ ဆန္းသစ္ တီထြင္မႈမ်ားလည္း တိုးတက္လာသည္။ အတုျပဳလုပ္သူ မ်ားအတြက္ ဓာတုေဗဒပစၥည္း မ်ားသည္ ေပါေပါမ်ားမ်ား လြယ္လြယ္ကူကူ ရရွိေနျခင္းေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။

ေရွးကျမန္မာမ်ားသည္ အိမ္ေနာက္ေဖး ေစ်းဆုိင္တည္ ဟုဆိုကာ မိမိစားေသာက္ရန္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ မ်ားကို အိမ္ေနာက္ေဖး ေျမပိုေလးတြင္ စိုက္ၾကသည္။ အိမ္ေရွ႕တြင္ အရိပ္ရေစရန္ ဘူးပင္ကိုစင္ထိုးၿပီး စိုက္ၾကသည္။ လတ္ဆတ္ေသာ ၿခံထြက္သီးႏွံကို စားရၿပီး ေစ်းဖိုးလည္း ေခြၽတာရာ ေရာက္ေပသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ရွိစဥ္က ကိုယ့္အိမ္မွာ ေျမပိုရွိရင္ သီးပင္စားပင္ စိုက္စားၾကပါ။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ ဒီေန႔စားေနတဲ့ အာလူးဆိုတာ အိႏၵိယကေန လာတာ။ ကြၽန္ေတာ္ဆုိရင္ ကြၽန္ေတာ့္အိမ္ကၿခံမွာ အာလူးကိုစိုက္တယ္ ဟု ေျပာခဲ့ဖူးပါသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း မိသားစု ေပါက္တူးကိုင္၍ စိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ေနသည့္ ဓာတ္ပံုကို စာေရးသူငယ္စဥ္က ေတြ႕ဖူးပါသည္။

ယခုအခါ ေရွးကလို အိမ္တုိင္းေျမလြတ္ မရွိ၊ စိုက္ဖုိ႔ပ်ဳိးဖို႔မလြယ္။ ရွိသမွ်ေျမအပိုကို ေရာင္းခ်ၿပီး အထပ္ျမင့္တုိက္မ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီ။ တုိက္ေပၚမွာ ေမြးေသာ ကေလးအခ်ဳိ႕ ေျမႀကီးပင္ မျမင္ဖူးၾက။ ေက်းလက္ ေတာရြာမွာ ေနၾကသည့္ ေတာင္သူမ်ားမွာလည္း သဘာဝအတုိင္း စိုက္ပ်ဳိးၾကသည္ မဟုတ္ေတာ့။ ေျမၾသဇာမ်ား ႏွင့္ သီးႏွံႀကီးထြားသည့္ ဓာတုေဗဒေဆးမ်ား သံုးစြဲမႈေၾကာင့္ စားသံုးသူမ်ားမွာ အာဟာရ မျဖစ္ၾက။ ပိုးသတ္ ေဆးမ်ား ပါသည့္ အစားအေသာက္ကို ေသခ်ာစြာ ေရေဆးၿပီး မသံုးစြဲသျဖင့္ အသက္ေသဆံုး သည္အထိ ျဖစ္ႏုိင္ေလသည္။

လူ႔ဘဝသက္တမ္းေစ့ ေနႏုိင္ေရး၊ က်န္းမာစြာ ေနႏုိင္ေရးအတြက္ အစားအေသာက္မ်ားကို မစားမီ စစ္ေဆးၿပီးမွသာ စားသံုးသင့္သည္။ အရသာရွိတုိင္း မေကာင္းပါ။ အေရာင္လွတိုင္း မစားခ်င္ပါႏွင့္။ သဘာဝထက္ ပို၍ ႀကီးထြားေသာ သီးႏွံမ်ားကို မစားသံုးသင့္ပါ။ အသီးအႏွံ အစားအစာမ်ားကို မခ်က္ျပဳတ္မီ ေရျဖင့္ ႏွစ္ထပ္သံုးထပ္ စင္ၾကယ္စြာေဆးၿပီး အေရာင္ပ်က္ျပယ္ သြားလွ်င္ မစားသင့္ပါ။

င႐ုတ္သီးမႈန္႔၊ နႏြင္းမႈန္႔ စေသာ ဟင္းခတ္မႈန္႔မ်ားကို အစစ္အမွန္ ေရာင္းခ်ေၾကာင္း စိတ္ခ်ရသည့္ ဆုိင္မ်ားမွသာ ဝယ္ယူသံုးစြဲပါ။ ခ်က္ျပဳတ္ၿပီးေနာက္ အေရာင္ ေျပာင္းသြားေသာ အစားအေသာက္ မ်ားကိုလည္း သတိထား သင့္သည္။ အစားသည္ အာဟာရမျဖစ္ဘဲ ေရာဂါျဖစ္ေစႏုိင္ေၾကာင္း အသိေပး တင္ျပလိုက္ရပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၈)