အာဖဂန္နစၥတန္၌ ပထမဆံုးစစ္ေရး ပူးေပါင္းမႈ စတင္ေတာ့မည့္ အေမရိကန္ ႏွင့္ ႐ုရွား

US special forces in Afghanistan

The former Afghan President Hamid Karzai has said the US President Donald Trump and Russian President Vladimir Putin must work together on Afghanistan.

( ဘာသာျပန္ - ရွိန္းထက္ )

႐ုရွားႏွင့္ အေမရိကန္တို႔ ျပန္လည္ ေပါင္းစည္းခန္းကို အေမရိကန္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ လက္ထက္တြင္ ျမင္ေတြ႕ရမည္ဟု လူတိုင္းက ေမွ်ာ္လင့္ေနသည့္ အတိုင္းပင္ ယခု ဥေရာပျပင္ပ အေရွ႕ကမၻာျခမ္း တြင္ ႐ုရွားႏွင့္ အေမရိကန္တို႔ ေပါင္းစည္းေရး ဇာတ္လမ္းက စလာၿပီျဖစ္သည္။

အေရွ႕အလယ္ပုိင္း တြင္ လံုၿခံဳေရး အားအနည္းဆံုး ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံ ရွိ အေမရိကန္စစ္တပ္ အားလံုးကို ယခုႏွစ္တြင္ ျပန္႐ုပ္သိမ္း ႏိုင္ေရးအတြက္ သမၼတ အိုဘားမား လက္ထက္က စီစဥ္ထား ေသာ္လည္း ကိုယ္ပိုင္ကာကြယ္ေရး အခန္းက႑ကို ေကာင္းမြန္စြာ မကိုင္တြယ္ႏိုင္ ေသးေသာ အာဖဂန္နစၥတန္ စစ္တပ္ေၾကာင့္ သမၼတ အက္ရွ္ရပ္ဂါနီ က သမၼတ အိုဘားမား ကို ေနာက္ထပ္ကာလ တစ္ခုအထိ အေမရိကန္စစ္တပ္ ထပ္ထားေပးရန္ ေတာင္းပန္ ခဲ့ရသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ အေမရိကန္တို႔ ယခုအခ်ိန္ထိ ဆက္ရွိေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့အဆင္းရဲဆံုး ႏိုင္ငံစာရင္းတြင္ ထိပ္ဆံုးႏိုင္ငံ ျဖစ္သည့္ အာဖဂန္နစၥတန္ သည္ ႏုိင္ငံတကာ၏ ေထာက္ပံ့မႈျဖင့္ ရွင္သန္ ေနရသည့္ႏုိင္ငံ ဟုဆိုလွ်င္ မွားမည္ မဟုတ္ဘဲ စစ္ဘက္ဆိုလွ်င္ အေမရိကန္၏ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံျဖင့္သာ ရွင္သန္ေနရသည္။ အေမရိကန္တို႔က အာဖဂန္နစၥတန္ ၏ ကိုယ္ပိုင္ ကာကြယ္ေရး စစ္တပ္အား ႏုိင္ငံလံုၿခံဳေရးကို တာဝန္ယူႏုိင္ရန္ ပူးတြဲေလ့က်င့္မႈ မ်ားေပးခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္ထိ အာဖဂန္နစၥတန္ စစ္ဘက္က အားနည္း ေနေသးသည္။

အၾကမ္းဖက္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ဆိုလွ်င္ အထူးအဖဲြ႕ ဖဲြ႕ထားသည္မွာ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္သည့္ အခ်ိန္ကို ေရာက္ရွိလာၿပီ ျဖစ္သည္။ ယင္းအခ်ိန္အတြင္း ေျပာပေလာက္စရာ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ျခင္းမ်ဳိး မရွိဘဲ အပိုအဖြဲ႕ႀကီး တစ္ခုကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။ ထိုၾကားထဲတြင္ တာလီဘန္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မ်ားကလည္း အဆင္မေျပ ေသာေၾကာင့္ အာဖဂန္နစၥတန္ စစ္တပ္ႏွင့္ တာလီဘန္တို႔ ေန႔စဥ္ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္ေနရသည္။

ယခုလက္ရွိ အာဖဂန္နစၥတန္ သမၼတ ဂါနီ သည္ တာလီဘန္ အၾကမ္းဖက္ သမားမ်ားကို အျပဳတ္တိုက္ ေပးမည္ဆိုသည့္ ေၾကြးေၾကာ္မႈျဖင့္ သမၼတျဖစ္လာသူ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေအာင္ျမင္ေအာင္ တစ္ခုမွ် မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ ေသးေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ သမၼတဂါနီမွာ နာမည္အပ်က္ႀကီး ပ်က္ေနသည္။ မရသည့္ အဆံုးတြင္ အာဖဂန္နစၥတန္ အစိုးရသည္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ဘက္ကို စစ္ေရးအရ နယ္ခ်ဲ႕လာ ေနသည့္ တ႐ုတ္ႏွင့္လည္း သြားေပါင္းရသည္။

တ႐ုတ္က အာဖဂန္နစၥတန္ တြင္ စစ္ေရးအရ နယ္ခ်ဲ႕လာသည့္ ပထမဆံုး အေၾကာင္းရင္းမွာ ၄င္းတို႔၏ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ခ်ဲ႕ထြင္မည့္ စီးပြားေရးစီမံကိန္း မ်ားကိုကာကြယ္ရန္ ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္နည္းတူပင္ အာဖဂန္နစၥတန္ သည္ ၄င္းႏုိင္ငံ အတြက္ အက်ဳိးရွိပါက မည္သူႏွင့္မဆို ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံရမည့္ အေနအထားတြင္ ရွိသည္။ ယခု အေမရိကန္သမၼတ သစ္က ႏုိင္ငံတကာ ေထာက္ပံ့ေရးကို ေလွ်ာ့ခ်မည္ဟု လည္းေျပာ ေနသည္။

ထိုအတိုင္းဆိုလွ်င္ အာဖဂန္နစၥတန္ စစ္ဘက္ အတြက္လည္း ေထာက္ပံ့ေရးကို ေလွ်ာ့ခ်မည္မွာ က်ိန္းေသေနသည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြက္ ႏုိင္ငံတကာသို႔ အေမရိကန္ ၏ ေထာက္ပံ့ေငြသည္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၃၅ ဘီလီယံေက်ာ္ အထိရွိသည္။ အာဖဂန္နစၥတန္ တစ္ႏိုင္ငံတည္း ကိုပင္ ေထာက္ပံ့ေငြမွာ ၂ဝ ဘီလီယံ နီးပါးရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ထရမ့္၏ မူဝါဒအရ ႏွစ္စဥ္ ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီ သည့္ ေထာက္ပံ့မႈမွ သန္းရာဂဏန္း အထိေလာက္ပဲ ရွိႏုိင္ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ယခုအာဖဂန္နစၥတန္ သည္ တ႐ုတ္ႏွင့္ ႐ုရွားတို႔ကို ေပါင္းေနရ သကဲ့သို႔ ၄င္းႏုိင္ငံ၏ လံုၿခံဳေရးအတြက္ မည္သူ႔ကိုမဆို လက္ကမ္း ေနရသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္ေက်ာ္က ဆိုဗီယက္ (ယခု ႐ုရွား) တို႔ အာဖဂန္နစၥတန္ကို က်ဴးေက်ာ္ၿပီး ျပန္လည္ထြက္ခြာ ခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝ ရွိသြားၿပီျဖစ္သည္။ ယခုေတာ့ အာဖဂန္နစၥတန္ႏွင့္ ရန္သူေတာ္ႀကီး ႐ုရွားကမဟာမိတ္မ်ား ျဖစ္ေနၿပီျဖစ္သည္။

စစ္ဘက္အတြက္ အလိုအပ္ဆံုး ျဖစ္ေနသည့္ အခ်ိန္တြင္ ႐ိုင္ဖယ္အလက္ ေသာင္းႏွင့္ခ်ီကာ ႐ုရွားက အာဖဂန္နစၥတန္ကို ေထာက္ပံ့ေပးၿပီး တျခားစစ္ေရး အကူအညီ မ်ားကိုေပးရန္ ထပ္မံ ကမ္းလွမ္းသည္။ တာလီဘန္ တို႔ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေ ဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို ၾကားကေန ဦးေဆာင္ေပးၿပီး အာဖဂန္နစၥတန္ အစိုးရ၏ ယံုၾကည္မႈကို ယူသည္။ ထို႔ေနာက္ စီးပြားေရးႏွင့္ စစ္ေရးမဟာမိတ္ အျဖစ္ ႐ုရွားတို႔ တည္ေဆာက္သည္။

တ႐ုတ္တို႔ အာဖဂန္နစၥတန္ တြင္လုပ္သည့္ အကြက္ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္တို႔က စစ္ေရးအရ အာဖဂန္နစၥတန္ကို အရင္ ေထာက္ပံ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၄င္း၏စီးပြားေရးကို အာဖဂန္နစၥတန္ တြင္ အထုိင္ခ်သည္။ တာလီဘန္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲကို ထပ္လုပ္ေပးသည္။ ေနာက္ပုိင္း အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ အေမရိကန္တို႔ ထြက္သြားၿပီး လံုၿခံဳေရးကို တ႐ုတ္က အဓိကဦးေဆာင္ မည္ဟုပင္ ေဝဖန္ခံ ေနရေသးသည္။ ယခုေတာ့ အာဖဂန္နစၥတန္ ကို မ်က္စိက်ေနသည့္ အထဲတြင္ ႐ုရွားကလည္း ထိပ္ဆံုးက ပါေနၿပီျဖစ္သည္။ စစ္ေရးအရ တစ္ေယာက္တည္း အာဖဂန္နစၥတန္ကို လံုၿခံဳမႈေပးမည္ ဆိုလွ်င္ အေမရိကန္ ကဲ့သို႔ပင္ ႏွစ္စဥ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီ ေထာက္ပံ့ေပးရမည္။ ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီ ေထာက္ပံ့ ေနသည္ကိုပင္ လံုၿခံဳေရးကို အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ အေမရိကန္တို႔ အျပည့္အဝ မေပးႏုိင္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ အာဖဂန္နစၥတန္ တြင္ အေမရိကန္တို႔ ႏုိင္ငံျခား စစ္ေရးဗ်ဴဟာ က်႐ႈံးေနသည္ဟု ကမၻာေက်ာ္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ယခု ထရမ့္သမၼတ ျဖစ္လာသည့္ အခါ ႐ုရွားအတြက္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ စစ္ေရးႏွင့္ စီးပြားေရးကို အဓိက ဦးေဆာင္ရန္ အခြင့္အေရး ရသြားၿပီျဖစ္ သည္။ အာဖဂန္နစၥတန္ ဆိုင္ရာ ႐ုရွားသံ အမတ္က အေမရိကန္ကို အာဖဂန္နစၥတန္ တြင္ စစ္ေရးအရ ပူးေပါင္းရန္ တရားဝင္ ကမ္းလွမ္းလိုက္ၿပီ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ အာဖဂန္နစၥတန္ ၏ စစ္ေရးကို တာဝန္ယူထား ရသည့္ အေမရိကန္ ကလည္း ထို ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးကို ေလွ်ာ့ခ်ခ်င္ ေနသည္မွာ ၾကာေနၿပီ ျဖစ္သည္။

ယခု ထရမ့္ တက္လာေတာ့ ႐ုရွားႏွင့္လည္း အဆင္ေျပ ေနေသာေၾကာင့္ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္း အာဖဂန္နစၥတန္ တြင္ စစ္ေရး စရိတ္ေထာင္း ေနမႈကို ႐ုရွားႏွင့္မွ်ခံ ႏုိင္ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ မၾကာမီ ထရမ့္ႏွင့္ ပူတင္ တို႔ အေရွ႕ အလယ္ပုိင္းက အာဖဂန္နစၥတန္ လံုၿခံဳေရး အတြက္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရန္ ေဆြးေႏြးေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ ထရမ့္က ႐ုရွား ေထာက္လွမ္းေရး မ်ားကို အိုဘားမား အစိုးရလက္ထက္ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ခ်မွတ္ထား သည္ကိုပင္ မရရေအာင္ ပယ္ဖ်က္ ေပးသူျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ႐ုရွား၏ ကမ္းလွမ္းမႈကို အေမရိကန္ ဘက္က ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုး ျဖစ္ေနလွ်င္ေတာင္မွ ထရမ့္ လက္ထက္မွာ အေကာင္အထည္ ေပၚလာမည္ဟု ေဝဖန္ခံထားရသူ ျဖစ္သည္။ ယခု အေျခအေနက ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုး မျဖစ္သည့္အျပင္ အေမရိကန္ အတြက္ အက်ဳိးပင္ ရွိေနသည္။ ထို႔ျပင္ ထရမ့္လိုခ်င္သည့္ ႐ုရွားႏွင့္ ပူးေပါင္းေရး ပထမအစ ေျခလွမ္း ျဖစ္လာမည္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အာဖဂန္နစၥတန္ တြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ ႐ုရွားပူးေပါင္း စစ္ဆင္ေရးမ်ား မၾကာမီျမင္ေတြ႕ ရေတာ့မည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရ ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၂၄)