အီတလီသည္ ဒုတိယေျမာက္ ဥေရာပသမဂၢက ေနာက္ထပ္ခဲြထြက္မည့္ ႏုိင္ငံျဖစ္လာမလား

( ရွိန္းထက္ ဘာသာျပန္သည္။ )

ကမၻာေပၚရွိ ႏိုင္ငံတိုင္းက ၄င္းတို႔၏ႏုိင္ငံ အက်ဳိးစီးပြား ကိုသာ ဦးစြာၾကည့္ေလ့ ရွိၿပီး ၄င္းတို႔လူမ်ဳိး အတြက္သာ ဦးစားေပး စဥ္းစားၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားက ကမၻာေပၚတြင္ အေကာင္းဆံုး စီးပြားေရး ဘံုစနစ္တစ္ခုကို ပိုင္ဆိုင္ထား သည္ဟု နာမည္ ႀကီးေသာ ဥေရာပသမဂၢမွ ခြဲထြက္ေရး ျဖစ္သည္။ အဆင္ေျပ လွ်င္ေတာ့ ဆက္လုပ္မည္၊ ဆက္ေနမည္။ အဆင္ မေျပလွ်င္ေတာ့ ဆက္မလုပ္ေတာ့၊ ဆက္မေနေတာ့။ သူတို႔အတြက္ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုး အျဖစ္မခံခ်င္ ၾကေပ။

ယခုလည္း ေကာင္းသည္ဟု ထင္ကာ လုပ္ခဲ့ၿပီးမွ မေကာင္းေတာ့ ေသာအခါ ထိုေနရာတြင္ ဆက္မလုပ္ေတာ့၊ ဆက္မေနေတာ့ဘဲ ခြဲထြက္ရန္ လုပ္ၾက ေတာ့သည္။ ဥေရာပသမဂၢ ၏ စီးပြားေရးစနစ္ ကေတာ့ ေကာင္းခ်င္ ေကာင္းလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခုအခါ အေကာင္းဆံုး အခ်ိန္ဟု ေျပာ၍မရေတာ့။ ယူ႐ိုေငြေၾကး အတက္အက်ကို မထိန္းခ်ဳပ္ ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ အဖြဲ႕ဝင္ ႏုိင္ငံမ်ား ဒုကၡေရာက္ၾက ရသည္။ ထိုၾကားထဲ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းမွ စစ္ပြဲမ်ားက ဥေရာပကို တိုက္႐ိုက္ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈ ရွိလာေသာအခါ ေရႊ႕ေျပာင္း ဝင္ေရာက္ လာသူမ်ားႏွင့္ ဒုကၡပင္လယ္ ေဝရေတာ့သည္။

၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ဆီးရီးယားႏွင့္ အီရတ္တြင္ ISIS တို႔ ေျခကုပ္စယူ လာေသာအခါ ဥေရာပ ၿပိဳကြဲခန္းလည္း စတင္အသက္ဝင္ လာေတာ့သည္။ ယခင္ကမွ ဥေရာပ သမဂၢထဲတြင္ ေနရင္း စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ ေႏွးေကြးေန ရသည့္အထဲ အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္မ်ားေသာ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္း ဂယက္က ဥေရာပကို လာထိမွန္ ေသာအခါ ဥေရာပအဖြဲ႕ဝင္ ႏုိင္ငံမ်ား အထိနာခဲ့ ရၿပီး ထိုအထဲတြင္ အထူးသျဖင့္ အီတလီက အဆိုးရြားဆံုး အေျခအေနျဖင့္ ဒုကၡသည္မ်ားကို လက္ခံထား ရသည့္ႏိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ 

ဥေရာပႏွင့္ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းကို အနီးကပ္ဆံုး ဆက္သြယ္ထားသည့္ ႏုိင္ငံကို ျပပါဆိုလွ်င္ အီတလီျဖစ္ၿပီး အဆိုးရြားဆံုး စစ္ပြဲမ်ား ျဖစ္ေနသည့္ ဆီးရီးယားႏွင့္ လစ္ဗ်ားတို႔က တိုက္႐ိုက္ ေရေၾကာင္းလမ္း မ်ားေပါက္သည့္ အနီးဆံုး ဥေရာပႏုိင္ငံ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အီတလီသည္ ဒုကၡသည္မ်ား အတြက္ ဥေရာပသို႔ ဝင္ေရာက္ရန္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ဒုကၡသည္ ဝင္ေပါက္ အျဖစ္ နာမည္ႀကီး ေနသည္။ တစ္ေန႔လွ်င္ ဒုကၡသည္ေပါင္း ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ ဝင္ေရာက္ လာခဲ့ၿပီး အသားတင္ ႏုိင္ငံတြင္း တင္ေကြၽး ထားရသည့္ ဒုကၡသည္ အေရအတြက္က သိန္းခ်ီ လာခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အျမတ္အစြန္း အနည္းငယ္သာ ရွိသည့္ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈမ်ားကို ေရႊ႕ေျပာင္း ဒုကၡသည္မ်ားက စားသံုးပစ္လိုက္ ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အီတလီက ၄င္း၏ ႏုိင္ငံေရျပင္ကို ကင္းလွည့္ၿပီး လာသမွ် ေလွစီးဒုကၡသည္ မ်ားကို ေနာက္ျပန္လွည့္ ေစၿပီး ၄င္း၏ ႏုိင္ငံပိုင္နက္ထဲသို႔ မဝင္ေစရန္ အစီအစဥ ္ကိုပင္ ဆြဲရသည္။

သို႔ေသာ္လည္း အီတလီအစိုးရ အဖို႔ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ႏုိင္ခဲ့ဘဲ လူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ထားမႈ ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွ ဒုကၡသည္မ်ားကို ဆက္လက္ ကယ္ခဲ့သည္။ ထိုလူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ထားမႈ ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ကပင္ အီတလီကို ဒုကၡေပးခဲ့သည္။ ဂ်ာမန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အိန္ဂ်ဲလာ မာကယ္လ္ ၏ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈ ေခါင္းစဥ္ ကဲ့သို႔ပင္ သူကိုယ္တိုင္ အထိနာခဲ့ ရသည္။

ယခုဂ်ာမနီလည္း အၾကမ္းဖက္ အႏၲရာယ္ေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ေနသည္။ ထိုကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး တစ္ႏုိင္ငံလံုး ကလည္း မာကယ္လ္ကို အယံုအၾကည္ သိပ္မရွိေတာ့။ လာမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ တြင္ပင္ မာကယ္လ္ အေျခအေန သိပ္မေကာင္းေတာ့။ ဥေရာပအဖြဲ႕ဝင္ ႏုိင္ငံ အားလံုးကလည္း မာကယ္လ္ကို အျပစ္တင္ၾကသည္။ မာကယ္လ္က ဒုကၡသည္ တစ္သန္း သူ႔ႏုိင္ငံထဲကို ဝင္ေရာက္ေနထိုင္ခြင့္ ေပးခဲ့သည့္အတြက္ သူတို႔ကလည္း အနည္းဆံုးရာ၊ ေထာင္ဂဏန္း ေလာက္ေတာ့ ေနထိုင္ခြင ့္ေပးခဲ့ရေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ယခု အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားျဖစ္ပြားေသာ အခါ မာကယ္လ္ ကိုသာ အျပစ္ဝိုင္းတင္ ၾကေတာ့သည္။

ယေန႔အခ်ိန္တြင္ အၿခိမ္းေျခာက္ဆံုး အရာကို ျပပါဆိုလွ်င္ စီးပြားေရးထက္ ဥေရာပ၌ အၾကမ္းဖက္ အႏၲရာယ္ က ပိုမ်ားေနသည္။ အၾကမ္းဖက္မႈကို အဆိုးရြားဆံုး ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည့္ ႏုိင္ငံကေတာ့ ျပင္သစ္ျဖစ္သည္။ ဥေရာပသမဂၢ အဖြဲ႕ဝင္ႏုိင္ငံတိုင္း ျပင္သစ္ကဲ့သို႔ အျဖစ္မ်ဳိး အျဖစ္ခံလိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။ ျပင္သစ္ကလည္း ဥေရာပသမဂၢက ခ်ေပးသည့္ ဒုကၡသည္မ်ား ခြဲေဝယူေရး အစီအစဥ္ကို ဆန္႔က်င္ၿပီး ေနမည္။ ထိုအတြက္ေၾကာင့္ ဥေရာပသမဂၢ ကပင္ ထြက္ဆုိလွ်င္ ထြက္မည္။ ယခုေတာ့ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသည္ ဥေရာပသမဂၢ က ဦးစြာ ခြဲထြက္သြားခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ ဥေရာပသမဂၢ၌ ရွိေနစဥ္ ၿဗိတိန္၏ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈႏႈန္း ၁ ရာခုိင္ႏႈန္းပင္ မရွိဘဲ သုည ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖင့္ ေက်နပ္ခဲ့ရသည္။ ယူ႐ို ေငြေၾကး႐ိုက္ခတ္မႈ ႏွင့္ ဒုကၡသည္ ျပႆနာက ဥေရာပသမဂၢမွ ခြဲထြက္ရန္ အဓိကေမာင္းႏွင္မႈ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုအတြက္ေၾကာင့္ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒးဗစ္ကင္မရြန္း ႏုတ္ထြက္ခဲ့ရၿပီး ထရီစာေမ က ျပည္သူ ေထာက္ခံမဲ တစ္မဲမွမရွိဘဲ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

ယခု ၿဗိတိန္ေနာက္ကို လုိက္မည့္သူမွာ အီတလီအျဖစ္ နာမည္ႀကီး ေနသည္။ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္က အီတလီထဲသို႔ ဒုကၡသည္ ဝင္ေရာက္လာႏႈန္း ၂ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း အထိ တိုးလာခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံေရးခုိလံႈခြင့္ ေတာင္းခံခဲ့သူ အေရအတြက္ ကပင္ စံခ်ိန္တင္ သန္းခ်ီရွိခဲ့သည္။ ထိုၾကားထဲ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈႏႈန္းက ၿဗိတိန္ကဲ့သုိ႔ပင္ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းပင္ မရွိခဲ့ဘဲ သုည ဒသမ ၉ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ရွိသည္။ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ အီတလီက ဥေရာပသမဂၢ ထဲသို႔ စီးပြားေရး ပိုမို ေကာင္းမြန္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္မည္ အထင္ႏွင့္ ဝင္ေရာက္ လာခဲ့သည္။ ယခုေတာ့ လူထုစစ္တမ္ းမ်ားတြင္ ဥေရာပသမဂၢ ထဲ၌ ေနထိုင္ေရးကို မႀကိဳက္သူက ပိုမ်ားလာသည္။

ဥေရာပသမဂၢထဲသို႔ မဝင္ခင္က သူ႔ေငြေၾကးႏွင့္ သူ အဆင္ေျပ ေနခဲ့ေသာ အီတလီ ယူ႐ိုကို ေျပာင္းလဲကိုင္တြယ္ ခဲ့ၿပီးေနာက္ မွ်ေျခမညီဘဲ ကေမာက္ကမ ျဖစ္ကာ မထိန္းခ်ဳပ္ ႏုိင္ေအာင္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ ႏႈန္းလည္း ထင္သေလာက္ မတိုးတက္ဘဲ ျဖစ္ေနခ့ဲသည္။ ကုန္ေစ်းႏႈန္းက တက္၊ ေငြေၾကးတန္ဖိုးက က်ေနေသာေၾကာင့္ အီတလီအထိန ာရေတာ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယခု အီတလီႏုိင္ငံေရး သမားတို႔၏ ဥေရာပ သမဂၢမွ ခြဲထြက္ေရးမွာ အသံပိုက်ယ္ လာေနၿပီ ျဖစ္သည္။

အီတလီတြင္ ရွိသည့္ အဓိက ႏုိင္ငံေရးပါတီႀကီး ငါးခုအနက္ သံုးခုက ဥေရာပသမဂၢမွ ခြဲထြက္ေရး အဓိက ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ပြဲထြက္လာခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ ျပည္သူမ်ား ကလည္း ဥေရာပသမဂ ၢ၌ ဆက္ေနေရးကို သိပ္စိတ္ မဝင္စားဘဲ ခြဲထြက္ေရး ကိုသာ စိတ္ကူးေနၾက ၿပီျဖစ္သည္။

၄င္း၏ေရွ႕တြင္လည္း ၿဗိတိန္၏ ခြဲထြက္ေရး ေအာင္ျမင္မႈမ်ား က ရွိေနျပန္ ေသာေၾကာင့္ အီတလီအတြက္ နမူနာက ရွိႏွင့္ေနၿပီးသား ျဖစ္သည္။ ယခု ၿဗိတိန္က အခြန္အခ ေလွ်ာ့ခ်ၿပီး ႏုိင္ငံျခား တိုက္႐ိုက္ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဖိတ္ေခၚမည့္ အစီအစဥ္ကို ၄င္း၏ စီးပြားေရး ျပန္လည္ နာလန္ထူရန္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနၿပီး ထိုအစီအစဥ္က ဥေရာပသမဂၢ ကိုပင္ ၿခိမ္းေျခာက္ ႏုိင္စြမ္းအား ရွိသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အီတလီလည္း ၿဗိတိန္ကို နမူနာယူၿပီး ၄င္း၏ႏုိင္ငံ၊ ၄င္း၏လူမ်ဳိး စီးပြားေရးအတြက္ ၁ ရာခုိင္ႏႈန္းပင္ မျပည့္သည့္ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ အသိုက္အဝန္း မွခြဲထြက္ၿပီး ပိုမို ေကာင္းမြန္သည့္ အနာဂတ္ အတြက္

ဥေရာပသမဂၢမွ ခြဲထြက္ရန္ စဥ္းစားေနၿပီ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရ ပါသည္။

ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၂၄)