ေရေ၀ေရလဲေဒသမ်ား ထိန္းသိမ္းေရး
ကမၻာေပၚတြင္ ေရခ်ဳိအရင္းအျမစ္ မ်ား၏ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ခန္႔ကို စိုက္ပ်ဳိးေရး က႑အတြက္ အသံုးျပဳလ်က္ ရွိရာ ေရအရင္းအျမစ္ မ်ား၏ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ေရဝပ္ေဒသ မ်ားက အဓိကပံ့ပိုး ေပးထားသည္။ ေရဝပ္ေဒသ မ်ားသည္ စိုက္ပ်ဳိးေရး အတြက္ ေရသိုေလွာင္ သိမ္းဆည္းေပးျခင္း၊ ေျမဆီလႊာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ ေစျခင္း၊ ေရဝပ္ေဒသ တြင္က်က္စားေသာ ေရေပ်ာ္ငွက္ မ်ားက စိုက္ပ်ဳိးသီးႏွံ မ်ားအား ဝတ္မႈန္ ကူးေပးျခင္းႏွင့္ သီးႏွံဖ်က္ပိုးမႊား မ်ားအား သုတ္သင္ေပးျခင္း စသည္တုိ႔ေၾကာင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးကို အေျခခံသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေရဝပ္ေဒသ ေဂဟစနစ္မ်ား ထိန္းသိမ္းေရး သည္ အေရးပါေသာ အခန္းက႑၌ တည္ရွိသည္။
ကမၻာေျမေပၚ မွီတင္းေနထုိင္ ၾကေသာ လူသားမ်ား အပါအဝင္ သက္ရွိသတၱဝါ အားလံုးတုိ႔သည္ ကမၻာ့ေဂဟစနစ္၏ ဝန္ေဆာင္မႈအေပၚ မီွခိုလ်က္ ေန႔စဥ္ဘဝမ်ားကို ျဖတ္သန္းရွင္သန္ ၾကေလရာ ကမၻာေျမျပင္၏ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ခန္႔ကို ၿမိဳ႕ျပ အေဆာက္အအံုမ်ား၊ စိုက္ပ်ဳိးေျမႏွင့္ စားက်က္ေျမ အျဖစ္ လူသားတုိ႔က အသံုးျပဳထား ၾကသည္။ ကမၻာ့လူဦးေရ တိုးပြားမႈႏႈန္းကို ဆန္းစစ္ၾကရာ ခရစ္ႏွစ္ ၁၉ဝဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ကမၻာ့လူဦးေရ သန္းေပါင္း ၁၅ဝဝ ရွိခဲ့သည္မွ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္တြင္ လူဦးေရသန္းေပါင္း ၇ဝဝဝ ျပည့္ခဲ့ၿပီး ႏွစ္စဥ္ လူဦးေရ တိုးႏႈန္းသည္ ပ်မ္းမွ် ၇၅ သန္း ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ တိုးတက္လာေသာ လူဦးေရအတြက္ ကမၻာေျမမွ အရင္းအျမစ္မ်ား ထုတ္ယူသံုးစြဲမႈ မ်ားျပားလာျခင္း၏ အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ သစ္ေတာသစ္ပင္၊ သမုဒၵရာ၊ ေရခ်ဳိ အရင္းအျမစ္ႏွင့္ အျခားေသာ သဘာဝ အရင္းအျမစ္ မ်ား၏ ေဂဟစနစ္ ဝန္ေဆာင္မႈသည္ ၁၉၇ဝ ျပည့္ႏွစ္ အေျခအေန ထက္ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ေလ်ာ့နည္းက်ဆင္း ခဲ့ေၾကာင္း ကမၻာ့ ေတာ႐ုိင္းတိရစၧာန္ ထိန္းသိမ္းေရး ရန္ပံုေငြ အဖဲြ႕ (WWF)၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ကမၻာ့လူဦးေရ တုိးတက္ လာျခင္းေၾကာင့္ စားနပ္ရိကၡာ လိုအပ္ခ်က္ ျမင့္မား ေနခ်ိန္တြင္ စိုက္ပ်ဳိးသီးႏွံ အထြက္ႏႈန္း က်ဆင္းလ်က္ ရွိသည့္ အေၾကာင္းရင္းမွာ လူတုိ႔၏ ပေယာဂေၾကာင့္ ကမၻာ့ေျမဆီလႊာ ပ်က္စီး ေလ်ာ့နည္းရျခင္း ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့ေျမဆီလႊာ ပ်က္စီးေလ်ာ့နည္း လ်က္ရွိသည့္ ပမာဏမွာ ႏွစ္စဥ္ပ်မ္းမွ် တန္ခ်ိန္ သန္းေပါင္း ၂၄ဝဝဝ ႏႈန္း ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ လက္ရွိ လူဦးေရ တိုးတက္မႈႏွင့္ ေျမအသံုးခ်မႈ ႏႈန္းအတိုင္း ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚ ေနမည္ဆုိပါက လာမည့္ ၂ဝ၅ဝ ျပည့္ႏွစ္ အတြက္ ခန္႔မွန္းထားသည့္ လူဦးေရ သန္းေပါင္း ၉၆ဝဝ အတြက္ လံုေလာက္ေစရန္ ယခု တည္ရွိေနေသာ ကမၻာေျမ အရြယ္အစား ႏွစ္ေနရာစာမွ် တုိးခ်ဲ႕မွသာ လံုေလာက္ႏုိင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက သတိေပးထား ၾကသည္။
ကမၻာ့ေရဝပ္ ေဒသမ်ား ခန္းေျခာက္မႈႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ဆုိင္ရာ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈကို ေလ့လာၾကရာ၌ အီရန္ႏုိင္ငံရွိ အာမီယာ (Urmia) ေရကန္မွ ေတြ႕ရွိခ်က္ မ်ားအား နမူနာအျဖစ္ ေဖာ္ျပထားသည္။ အာမီယာ ေရကန္သည္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေဒသတြင္ အႀကီးဆံုးေရကန္ ျဖစ္ၿပီး ေရျပင္ အျမင့္ဆံုးသို႔ ေရာက္ရွိခ်ိန္တြင္ ေတာင္-ေျမာက္ ကီလိုမီတာ ၁၄ဝဝ ရွည္လ်ား၍ အေရွ႕-အေနာက္ ၈၅ ကီလိုမီတာ က်ယ္ဝန္းသည္။ ၄င္းေရကန္ကို အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ အေရးႀကီး ေရဝပ္ေဒသ အျဖစ္ ရမ္ဆာ ကြန္ဗင္းရွင္းက ၁၉၇၁ ခုႏွစ္တြင္ ေၾကညာခဲ့ၿပီး ၁၉၇၆ ခုႏွစ္တြင္ ဇီဝအဝန္း နယ္ေျမအျဖစ္ ယူနက္စကိုက သတ္မွတ္ထားသည္။ ျမစ္ႀကီး ၁၃ စင္း စီးဝင္လ်က္ ရွိေသာ ေရကန္ပတ္လည္ ကီလိုမီတာ ၅ဝဝ ဝန္းက်င္၌ လူဦးေရ ၇၆ သန္းခန္႔ ေနထိုင္လ်က္ ရွိၾကရာ လူဦးေရ ၆ ဒသမ ၄ သန္းသည္ ကန္၏ ေရေဝေရလဲ ေဒသအတြင္း စိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္လ်က္ ရွိသည္။
အာမီယာကန္ ေရျပင္ဧရိယာကို ၁၉၉၅ ခုႏွစ္က တုိင္းထြာခ်က္အရ စတုရန္းကီလိုမီတာ ၆၁ဝဝ ေက်ာ္ရွိခဲ့ ရာမွ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္က တုိင္းထြာခဲ့ေသာ ေကာင္းကင္ဓာတ္ပံု အခ်က္အလက္ မ်ားအရ ကန္ေရျပင္ ဧရိယာသည္ ၂၃၆၆ စတုရန္း ကီလိုမီတာသို႔ က်ဆင္းသြားသည္ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။ ကန္အတြင္း ေရေလ်ာ့နည္း ရသည့္ အေၾကာင္းရင္း မ်ားမွာ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲျခင္းေၾကာင့္ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ကန္အတြင္းသို႔ စီးဝင္ေသာ ေခ်ာင္းမ်ားတြင္ ဆည္တည္ ေဆာက္၍ ေရသံုးစြဲျခင္းေၾကာင့္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ သဲႏုန္းပို႔ခ်ျခင္း ေၾကာင့္ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္သည္။
ကန္ေရ ခန္းေျခာက္မႈကို ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမွာ ေရေဝေရလဲ ေဒသမ်ားတြင္ ကန္အတြင္းသို႔ စီးဝင္ေသာ ေရအရင္းအျမစ္ ေျပာင္းလဲျခင္းႏွင့္ ရာသီဥတု ပူျပင္းမႈတုိ႔သည္ အဓိက ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
သုိ႔ျဖစ္၍ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း အဓိက လုပ္ကိုင္လ်က္ ရွိေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ဇီဝအဝန္းနယ္ေျမ မ်ားႏွင့္ ေရဝပ္ေဒသမ်ားရွိ ေရေဝေရလဲ ေဒသမ်ားတြင္ ေရခန္းေျခာက္ ေစေသာ အေၾကာင္းတရား ေလ်ာ့နည္းေအာင္ ဝိုင္းဝန္း ႀကိဳးပမ္းၾကျခင္းျဖင့္ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂ ရက္က က်င္းပခဲ့ေသာ ကမၻာ့ေရဝပ္ေဒသ မ်ားေန႔ ေဆာင္ပုဒ္ျဖစ္သည့္ ''သဘာဝေဘးဒဏ္ ေလွ်ာ့ခ်ေရး ေရဝပ္ေဒသမ်ားမွ ေဆာင္ရြက္ေရး'' ကို လက္ေတြ႕ ေဖာ္ေဆာင္ၾက ပါရန္ ျမဝတီ က တုိက္တြန္းႏႈိးေဆာ္ လုိက္ရပါသည္။
(အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္)
ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၂)
No comments:
Post a Comment