( ရွိန္းထက္ )
၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူညီမႈ ရရွိၿပီးေနာက္ အီရန္သည္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေဒသတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွရန္ အေကာင္းဆံုး ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ အေနျဖင့္ ေပၚထြက္လာသည္။ အေမရိကန္တို႔က အီရန္၏ စြမ္းအင္က႑ႏွင့္ ဘဏ္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အလံုးအရင္းျဖင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ စဥ္းစားထားသည္။
သို႔ေသာ္ အီရန္တို႔က ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူညီမႈတြင္ ထည့္သြင္းထားသည့္ ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္မႈ မ်ားကို မရပ္တန္႔ေသာ အခါ အေမရိကန္ အစိုးရဘက္က ဘဏ္လုပ္ငန္းႏွင့္ တျခားစီးပြားေရး က႑မ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေရးကို ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား ထပ္မံ ထားရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အီရန္ေျမတြင္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးသမား တို႔က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ လက္တြန္႔ခဲ့ ရသည္။
အီရန္အား ေရနံထုတ္လုပ္ခြင့္ ႏွင့္ တင္ပို႔ခြင့္ကို အေမရိကန္ အစိုးရက ဖြင့္ေပးေသာ္လည္း တိုက္ဆိုင္စြာပင္ ေရနံေစ်းႏႈန္းမ်ား က်ဆင္းေနကာ ေရနံ ထုတ္လုပ္သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာေရနံ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အထိနာခဲ့သည္။
အ႐ႈံးေပၚေသာ ေရနံစက္႐ုံမ်ားမွ အလုပ္သမား ရာေထာင္ခ်ီကာ အလုပ္ျဖဳတ္ ရသည္အထိ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ယခုအခ်ိန္ထိ ေရနံေစ်းႏႈန္း တည္ၿငိမ္သည့္ အဆင့္သို႔ မေရာက္ေသးဘဲ နာလန္ ထူႏုိင္ရန္ ျပန္လည္အားယူ ေနရသည့္ အဆင့္ပင္ ရွိေသးသည္။ အီရန္အတြက္ အထိနာသည့္ ေရနံေစ်းကြက္ ပ်က္စီးမႈ ျဖစ္သည္။
ထိုနည္းတူစြာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေဒသမွ ကာတာႏွင့္ဒူဘုိင္း ကဲ့သို႔ ေရနံအေပၚ အဓိကမွီခုိအားထာ းေနရသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားမွာလည္း ႏုိင္ငံေတာ္ ဘ႑ာေငြမ်ား ထိခိုက္ကာ လူထု အေထာက္အကူ ျပဳေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အသံုးျပဳမည့္ ရန္ပံုေငြမ်ား ကိုပင္ ေလွ်ာ့ခ်ရသည္ အထိ ျဖစ္ခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ေရနံထုတ္လုပ္မႈ မ်ားကို ကန္႔သတ္ လိုက္ၿပီးေနာက္ ေစ်းကြက္ထဲတြင္ ေရနံအမ်ားအျပား မရွိေသာအခါ ေရနံေစ်းႏႈန္းမ်ားမွာ အနည္းငယ္ တည္ၿငိမ္သည့္ အဆင့္သို႔ ေရာက္ရွိလာသည္။ အီရန္ အတြက္လည္း စီးပြားေရး အလားအလာ ေကာင္းမ်ားရရွိမည့္ အခ်ိန္အခါ နီးလာသည္ဟု ဆိုႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံတကာ ေစ်းကြက္ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္၍ ကုန္သြယ္ရန္ အီရန္ႏုိင္ငံ အေနျဖင့္ ပို႔ေဆာင္ေရး က႑ႏွင့္ အေျခခံ အေဆာက္အံုက႑ အားနည္းမႈမ်ားက ရွိေနသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္တြင္ အီရန္ အစိုးရသည္ ကမၻာ့စီးပြားေရး အင္အားၾကီး ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ စာခ်ဳပ္မ်ားကို ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ရာ ဂ်ပန္ႏွင့္ အေမရိကန္ တို႔ထံမွ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁ဝ ဘီလီယံရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈစာခ်ဳပ္၊ အိႏၵိယထံမွ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၅ ဒသမ ၅ ဘီလီယံ တန္သည့္ စာခ်ဳပ္တို႔ ခ်ဳပ္ဆိုႏုိင္ခဲ့သည္။ အိႏၵိယက ယခင္ကတည္းကပင္ အီရန္ႏွင့္ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားရွိၿပီး ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း အထိ အီရန္တြင္ အိႏၵိယ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ သည္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁ဝ ဘီလီယံေက်ာ္ အထိရွိသည္။
ယခု ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမည့္ ၅ ဒသမ ၅ ဘီလီယံႏွင့္ ဆိုလွ်င္ ၂ဝ ဘီလီယံနီးပါး အထိ အိႏိၵယ၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား အီရန္သို႔ေရာက္ ရွိလာမည္ ျဖစ္သည္။ အီရန္တြင္ အိႏိၵယ၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား တိုးျမႇင့္ လာသည့္ေနာက္ပိုင္း ျပည္သူမ်ားကို အိႏိၵယ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး စစ္တမ္းမ်ား ေကာက္ယူခဲ့ရာ ၇ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ ေသာ အီရန္ ျပည္သူမ်ားက အိႏၵိယ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို အေကာင္းျမင္ၾကၿပီး ေနာက္ထပ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ မ်ားကို ႀကိဳဆိုၾကသည္။
ယခု အီရန္တြင္ စီးပြားေရးအရ မဟာဗ်ဴဟာက်သည့္ အိႏၵိယႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔၏ စီမံကိန္းမွာ ခ်ာဘာလာဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းျဖစ္သည္။ ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမည့္ ယင္း ဆိပ္ကမ္းသည္ ကာေရဗီယံ ပင္လယ္ႏွင့္ ေဟာ္မုဇ္ ေရလက္ၾကား တို႔ကို အေကာင္းဆံုး ကုန္သြယ္မႈ ေပးႏုိင္မည့္ လမ္းေၾကာင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ အာဖဂန္နစၥတန္ ႏွင့္ပါ ကုန္သြယ္ေရးအရ သေဘာတူညီမႈရယူၿပီးသား လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အီရန္၊ အာဖဂန္နစၥတန္၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ အိႏၵိယ ေလးႏုိင္ငံ၏ အဓိက က်လာမည့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း - အာရွ ဆက္သြယ္ေပးမည့္ လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္လာမည္။
အိႏၵိယအတြက္ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ ကုန္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္း အားနည္းခ်က္ ကိုလည္း ထိုလမ္းေၾကာင္းက ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ မည္ျဖစ္ကာ အာရွ အလယ္ပုိင္းဘက္ အားနည္းေနသည့္ အိႏၵိယအတြက္ အဆင္ေျပ သြားမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ခ်ာဘာလာ ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းသည္ တ႐ုတ္၏ ပါကစၥတန္ ႏွင့္ ေဆာက္လုပ္ေနသည့္ ဂြါဒါဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းကို တန္ျပန္ၿပီး ကုန္သြယ္ေရး မွ်ေျချဖစ္ေစမည့္ စီမံကိန္းလည္း ျဖစ္သည္။
တ႐ုတ္သည္ ပါကစၥတန္ႏွင့္ ဂြါဒါဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းကို အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၄၆ ဘီလီယံတန္ဖိုးရွိ ကုန္သြယ္ေရး စီမံကိန္းအျဖစ္ တ႐ုတ္-ပါကစၥတန္ စီးပြားေရးစႀကႍ CPEC အေနျဖင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေနျခင္းျဖစ္သည္။
မၾကာမီကပင္ ထိုစီမံကိန္း အတြက္ ကင္းလွည့္ေရယာဥ္ ႏွစ္စင္း ပါကစၥတန္ ကို တ႐ုတ္တို႔ ေပးခဲ့သည္။ ပါကစၥတန္ႏွင့္ သေဘာတူ ထားသည့္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရး၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း လည္း ျဖစ္သည္။ အိႏိၵယႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔ကလည္း တ႐ုတ္၏ မဟာမိတ္ နယ္ေျမမ်ား ခ်ဲ႕ထြင္ လာျခင္းႏွင့္ စီးပြားေရး လမ္းေၾကာင္းမ်ား ခင္းလာမႈကို ယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္ရန္ ပြင့္ထြက္လာမည့္ အီရန္ ေစ်းကြက္ကို အဓိက အားထားကာ စတင္ ေနျခင္းျဖစ္သည္။
ထို႔ျပင္ အီရန္စြမ္းအင္ က႑တြင္ ေနာက္ထပ္ ဘီလီယံႏွင့္ ခ်ီသည့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ထပ္လုပ္ႏိုင္ရန္ ဂ်ပန္ ႏွင့္ အိႏၵိယတို႔ ေဆြးေႏြးေနၾကၿပီး ဂ်ပန္ နည္းပညာကို အီရန္တို႔ ရယူခ်င္သည့္ အကြက္ကလည္း အီရန္ေျမတြင္ ဂ်ပန္တို႔ ေျခခ်ႏုိင္ရန္ အေကာင္းဆံုး အခြင့္အေရးျဖစ္ေနသည္။
အိႏိၵယက စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ ကမၻာ့ပထမ ေနရာကို ယူထားၿပီး ထိုေနရာကို ဆက္လက္ထိန္းထား လိုေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ မ်ားႏွင့္ ကုန္သြယ္ေရး က႑ကို အဆင့္ဆင့္ တိုးျမႇင့္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္၏ အားနည္းခ်က္က ျပည္ပပို႔ကုန္ က႑တြင္ အားနည္းသြားၿပီး ကုန္သြယ္ေရး က႑အားနည္း သြားေသာေၾကာင့္ ၄င္း စီးပြားေရးက႑ ၆ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ရွိျခင္းျဖစ္သည္။
ထိုက႑ကို ျပန္လည္ အားျဖည့္ရန္ တ႐ုတ္တို႔ ယခုဥေရာပ အထိပင္ ကုန္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းမ်ား ေဖာက္လုပ္ ေနသည္။ ဇန္နဝါရီ ၁၉ ရက္က တ႐ုတ္ ကုန္သြယ္ေရး ရထား ၿဗိတိန္သို႔ ေရာက္ရွိလာရာ ေရလမ္းေၾကာင္း ႏွင့္ ေလလမ္းေၾကာင္း ကုန္သြယ္ေရး ထက္ အစစအရာရာ သက္သာသည့္ လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုလမ္းေၾကာင္း မွ တ႐ုတ္တို႔ ႏွစ္စဥ္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီ ကုန္သြယ္ေရး တန္ဖိုးမ်ား ရလာမည္ ျဖစ္သည္။
ယခု အိႏၵိယကလည္း တ႐ုတ္နည္းတူ ကုန္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းမ်ားကို တိုးျမႇင့္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ စြမ္းအင္က႑ လုိအပ္ခ်က္သည္ အၿမဲတမ္း ျမင့္မားလာေန သည့္အတြက္ ကမၻာက သန္႔ရွင္း စြမ္းအင္ႏွင့္ ျပန္လည္ျပည့္ၿဖိဳးၿမဲ စြမ္းအင္အေၾကာင္း မည္သို႔ပင္ ေအာ္ေအာ္ စြမ္းအင္၏ အခန္းက႑တြင္ ေရနံပါဝင္မႈ က႑သည္ လာမည့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအထိ အဓိကက်စြာ ေနရာ ယူထားမည္ ျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ အီရန္ကို ဦးတည္ကာ အိႏၵိယ ႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔ ကုန္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းမ်ား ေဖာက္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ အေျခခံ အေဆာက္အအံု ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးက႑ မ်ားတြင္လည္း အိႏိၵယႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔ အီရန္ေျမသို႔ ဦးေဆာင္ဝင္ေရာက္ ႏုိင္ရန္ ႀကိဳးစားလ်က္ ရွိသည္။ သို႔ေသာ္လည္း တ႐ုတ္ကို မီႏုိင္ရန္ ဂ်ပန္ႏွင့္ အိႏၵိယတို႔ ႏွစ္ႏွင့္ခ်ီ ႀကိဳးစားရဦးမည္ ျဖစ္သည္။
တ႐ုတ္ႏွင့္ အီရန္ ကုန္သြယ္ေရး တန္ဖိုးက အေမရိကန္ေဒၚလာ ဘီလီယံရာ ႏွင့္ခ်ီ ရွိေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ အတြက္ တ႐ုတ္-အီရန္ သေဘာတူညီမႈ က ကုန္သြယ္ေရး တန္ဖိုး ၆ဝဝ ဘီလီယံ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အပိုင္းတြင္ အီရန္က ဂ်ပန္၊ အိႏၵိယႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔ကို ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ ေပးထားသည္။ ယင္းမွာ အီရန္၏ စီးပြားေရး ကစားကြက္ ျဖစ္ၿပီး ၾကားထဲက အျမတ္ရမည့္ အေကာင္းဆံုး ဗ်ဴဟာလည္း ျဖစ္သည္။
အိႏၵိယႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔ က ထိုအကြက္ကို နားလည္ေကာင္း နားလည္ ႏုိင္ေသာ္လည္း ဖြံ႕ၿဖိဳးလာမည့္ ေစ်းကြက္ႀကီး တစ္ခုႏွင့္ သူတို႔ၿပဳိင္ဘက္ တ႐ုတ္ကို မ်က္ျခည္မျပတ္ဘဲ သာလြန္ေစရန္ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းသည္ အီရန္တြင္ ေနရာတစ္ေနရာ ရရွိေစရန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏွင့္ ေစ်းကြက္ေဝစု ယွဥ္ၿပိဳင္ရန္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပ လိုက္ရပါသည္။
ျမ၀တီေန႔စဥ္သတင္းစာ ၊ စာ(၂၄)
No comments:
Post a Comment